کارنامه دولت یازدهم در پارس جنوبی/ افزایش تولید و کاهش فاصله با قطر

اولویت بندی فازهای پارس جنوبی در دولت یازهم سبب تسریع در روند اجرای پروژه های در دست اجرا در میدان عظیم گازی پارس جنوبی شد.
براساس تصمیم وزارت نفت در سال ۱۳۹۲، پنج فاز ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ که نسبت به سایر فازها پیشرفت بیشتری داشتند در اولویت اصلی و سایر فازها در اولویت بعدی قرار گرفتند.
در نتیجه این تصمیم، توسعه فازهای پارس جنوبی تسریع شد و در نخستین گام، فاز ۱۲ که بزرگترین فاز پارس جنوبی شناخته می شود در اسفندماه پارسال به طور کامل به بهره برداری رسید.
تخمین زده می شود که با توسعه کامل فازهای پارس جنوبی ضمن تامین پایدار نیاز کشور به انرژی، سالانه ١١٢ میلیارد دلار درآمد عاید کشور شود.
میدان گازی پارس جنوبی، یکی از بزرگترین منابع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران قرار دارد؛ مساحت این میدان ۹۷۰۰ کیلومتر مربع است که سهم متعلق به ایران ۳۷۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد. ذخیره گاز این بخش از میدان ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز به همراه ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی است که حدود هشت درصد از کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می شود.

کاهش فاصله با قطر
از جمله دغدغه های ایران در سال های گذشته، تولید حداکثری قطر از پارس جنوبی و از دست رفتن فرصت برداشت از این میدان مشترک توسط ایران بوده است.
با توجه به اینکه به دلیل شرایط فیزیکی، امکان مهاجرت گاز این میدان مشترک به کشور قطر وجود دارد، کارشناسان نسبت به لزوم توسعه هرچه سریعتر بخش ایرانی این میدان تاکیدکرده اند.
میدان گازی پارس جنوبی (در قطر، گنبدشمالی نامیده شده است) در سال ۱۹۷۱ کشف و در سال ۱۹۹۱ نخستین بار توسط قطر برداشت گاز از این میدان آغاز شد؛ گاز تولیدی این میدان با تشکیل شرکت گاز مایع قطر به ال.ان.جی تبدیل و محموله های ال.ان.جی به خارج صادر می شود.
بر اساس گزارش ها میزان برداشت قطر از این میدان گازی روزانه ۶۵۰ میلیون مترمکعب است که بخش اصلی آن به صورت ال ان جی صادر می شود.
چندی پیش نشریه اقتصادی مید در گزارشی از بهره برداری قطر از میدان پارس جنوبی نوشت: برداشت قطر از میدان شمالی از سال ۲۰۰۰ رشد قابل توجهی داشته است. این کار به همراه سرمایه گذاری گسترده در بخش تولید ال.ان.جی انجام شده است.
نشریه مید با اشاره به افزایش ۱۵ برابری برداشت قطر از میدان گازی مشترک با ایران در ۱۸ سال، میزان تولید گاز قطر از این میدان در سال ۲۰۱۲ را ۱۵۷ میلیارد مترمکعب و در سال ۲۰۱۵ برابر با ۲۳۷ میلیارد مترمکعب اعلام کرد.
با وجود برنامه ریزی قطر برای افزایش تولید از پارس جنوبی، در سال های گذشته طرح های توسعه فازهای این میدان در ایران طبق برنامه پیش نرفته و کاستی هایی وجود داشته است که بیشتر در کمبود منابع مالی و سوءمدیریت ریشه داشته است.
اما وزارت نفت در دولت یازدهم تلاش کرده است که با اولویت بندی پروژه ها این عقب ماندگی را جبران کند که تا حدی نیز موفق بوده است.
علی اکبر شعبانپور مدیرعامل شرکت نفت وگاز پارس درباره آخرین وضعیت تولید گاز در پارس جنوبی گفته است: هم اکنون تولید گاز ایران از پارس جنوبی به ۴۲۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده در حالی که برداشت قطر از میدان ۶۵۰ میلیون مترمکعب است.
به گفته وی، پارسال قطری ها ۲.۵ برابر ایران از این میدان برداشت می کردند که با راه اندازی ۶ فاز در دولت یازدهم شاهد کم شدن این فاصله هستیم به گونه ای که فاصله قطر به ۱.۵ برابر ایران کاهش یافته است.

افزایش تولید پارس جنوبی به بیش از ۴۰۰ میلیون متر مکعب در روز
تولید گاز غنی از میدان گازی پارس جنوبی در سال های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ به ترتیب معادل ۲۶۳.۸ و ۳۰۶.۴ میلیون مترمکعب در روز بوده است.
با توجه به توسعه فازهای این میدان بزرگ گازی، میزان تولید در ۹ ماهه اول امسال به طور میانگین به ۳۴۷.۴ میلیون مترمکعب در روز رسید.
در آذرماه نیز میزان تولید به ۴۰۷.۵ میلیون متر مکعب در روز افزایش یافته و حتی رکورد ۴۲۰ میلیون مترمکعب در روز نیز به ثبت رساند.

تکمیل فازهای ۱۲، ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی
بهره برداری کامل از فاز ۱۲ پارس جنوبی که از لحاظ ظرفیت پالایش گاز طبیعی، بزرگ ترین طرح توسعه این میدان به شمار می رود، از جمله اقدام های وزارت نفت محسوب می شود.
در اجرای این طرح، ۶۷ درصد کار شامل ساخت، نصب و راه اندازی کامل همه عرشه ها و تمام لوله گذاری های دریایی و بخش های عمده کارهای پالایشگاه توسط ظرفیت های موجود در ایران به انجام رسیده است. 
فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی نیز در دولت یازدهم تکمیل شد و در دیماه به طور کامل به بهره برداری رسید. سهم ساخت داخل در این فازها بیش از ۷۰ درصد بوده که بالاترین میزان سهم ساخت داخل در اجرای پروژه های میدان گازی پارس جنوبی به شمار می رود.
همچنین در سال ۱۳۹۳، بخش هایی از فازهای ۱۷ و ۱۸ به بهره برداری رسید، اما افتتاح کامل این فازها به سال آینده موکول شده است.

افزایش ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز تا پایان سال ۱۳۹۴
در سال ۱۳۹۳ با بهره برداری کامل از فاز ۱۲ و بخشهایی از فازهای ۱۷ و ۱۸ و اجرای طرح های تکمیلی در سایر فازها، ظرفیت تولید گاز کشور بیش از ۱۲۵ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافت.
با بهره برداری کامل از فازهای ۱۵ و ۱۶ و همچنین در مدار فعالیت قرارگرفتن بخش هایی از فازهای ۱۹، ۲۰ و ۲۱ مجموع افزایش تولید گاز در سالهای ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ به حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید.

توسعه یکپارچه فازهای باقیمانده
کار توسعه سایر فازهای باقیمانده پارس جنوبی به تدریج در حال انجام است و وزارت نفت، اقدام به اولویت بندی جدید فازهای این میدان بزرگ عظیم گازی کرده است.
بر این اساس، طرح توسعه جامع و یکپارچه فازهای گازی باقیمانده پارس جنوبی (فازهای ۱۱ تا ۲۴) با ظرفیت تولید روزانه ۵۳۷.۷ میلیون مترمکعب گاز غنی، ۴۲۵ میلیون مترمکعب گاز شیرین و ۷۱۰ هزار بشکه میعانات گازی و نیز سالانه ۶.۵ میلیون تن اتان و ۶.۷ میلیون تن گاز مایع به تصویب شورای اقتصاد رسیده است. 
همچنین طرح ساخت خطوط لوله سراسری ششم، نهم و یازدهم سراسری برای انتقال روزانه ۱۱۰ میلیون مترمکعب گاز از عسلویه به مبادی مصرف نیز در دستور کار قرار دارد.

میزان پیشرفت فازهای پارس جنوبی در دولت یازدهم
فاز ۱۲ در دولت یازدهم ۹.۴ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است به طوری که در ابتدای استقرار دولت یازدهم در ابتدای شهریور ۱۳۹۲، حدود ۹۰.۶ درصد پیشرفت داشت و در اسفندماه پارسال به طور کامل به بهره برداری رسید.
فازهای ۱۵ و ۱۶ در دولت یازدهم ۶.۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و در دی ماه امسال به طور کامل افتتاح شد.
فازهای ۱۷ و ۱۸ در دولت یازدهم ۱۴.۴ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است که میزان پیشرفت در ابتدای استقرار دولت یازدهم، حدود ۷۷.۸ درصد بوده که میزان پیشرفت در انتهای آذر ۱۳۹۴ به ۹۲.۲ درصد رسیده است.
فازهای موسوم به فازهای ۳۵ ماهه که جزو الویت دوم طرح های توسعه در پارس جنوبی قرار دارند نیز در دولت یازدهم مورد توجه قرار داشتند.
بر این اساس، فاز ۱۳ در دولت یازدهم ۱۱.۶ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است؛ میزان پیشرفت در انتهای آذرماه امسال به ۷۵.۴ درصد رسید.
فاز ۱۴ در دولت یازدهم ۱۰.۴ پیشرفت فیزیکی داشته است به گونه ای که در ابتدای استقرار دولت یازدهم، حدود ۵۰.۶ درصد پیشرفت داشت؛ میزان پیشرفت در انتهای آذرماه امسال به ۶۱ درصد رسید.
فاز ۱۹ در دولت یازدهم ۲۴.۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است؛ میزان پیشرفت در انتهای آذر ۱۳۹۴ به ۹۰ درصد رسیده است.
فازهای ۲۰ و ۲۱ در دولت یازدهم ۳۳.۲ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است؛ در ابتدای شهریور ۱۳۹۲، حدود ۵۰.۲ درصد پیشرفت داشت که این میزان در پایان آذرماه امسال به ۸۳.۴ درصد رسیده است.
فازهای ۲۲، ۲۳ و ۲۴ نیز در دولت یازدهم ۱۶.۴ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است؛ میزان پیشرفت آنها در پایان آذرماه امسال به ۷۹.۸ درصد رسیده است.