آیا اراده‌ای برای راحتی مردم و مبارزه واقعی با فساد وجود دارد؟

«شفافیت، باطل‌السحر فساد است»؛ این کلیدی‌ترین جمله‌ای است که می‌تواند مقدمه تشکیل واقعی دولت الکترونیک باشد؛ آن هم با توجه به اینکه شفافیت یکی از اساسی‌ترین پایه‌های «حکمرانی خوب» محسوب می‌شود؛ حکمرانی خوب مفهومی است که طی سه دهه گذشته مورد توجه دانشمندان علوم اجتماعی قرار گرفته و بر افزایش میزان مشارکت مردم در امور جامعه، حاکمیت قانون، شفافیت، پاسخگویی نهادها و سازمان‌های دولتی، شکل‌گیری وفاق عمومی، عدالت اجتماعی، کارایی و مسئولیت‌پذیری نهادها تاکید دارد.
اما مشکل کجاست؟ دولت الکترونیک با مکانیزیسیون دستگاه‌های دولتی، عمومی و حاکمیتی متفاوت است؛ در اولی، سهولت برای مردم، هدف است و در دومی، راحتی کارمندان و کارپردازان. در دولت الکترونیک، با یکپارچه‌سازی سیستم و بدون نیاز به حضور مردم و استفاده از بانک‌های اطلاعاتی که با هم اشتراک دارند و اصطلاحا share هستند، اساسا نقاط فسادزا، حذف می‌شوند چرا که مردم درگیر نشست و برخاست با مدیران و کارشناسان و صاحبان امضای طلایی نیستند؛ آن‌ها از رفتارهای سلیقه‌ای و شخص‌محوری و تنبلی اداری، فارغ می‌شوند و امور به طور ۲۴ساعته و بدون وقفه و توجیه و توقف، انجام می‌شود. بانک‌های اطلاعاتی تنها با داشتن کد ملی افراد، استعلامات کاغذی و زمان‌بر را به راحتی انجام می‌دهند و گلوگاه‌های فسادخیز اداری، توان دست‌درازی به پرونده‌های مردمی را ندارد. قطعا افراد خارج از تخصص و تجربه خود توان دریافت امتیازات خاص را ندارند و سامانه‌های اطلاعاتی-امنیتی و قضایی می‌توانند به راحتی سوابق افراد را حین درخواست‌های آن‌ها به شخص و یا سازمان مربوطه اعلام کنند… این‌ها رویا نیست؛ در صورت پیوستن برخی دستگاه‌های مهم به قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و پیروی از شفافیت عملی، به راحتی امکان‌پذیر است اگر نهادهای مهمی چون قوه قضاییه و ناجا نیز به این سیستم‌های یکپارچه بپیوندند و اگر اراده‌ای برای تشکیل این دولت الکترونیکی در نهادهای مختلف حاکمیت باشد.
آن‌چه مشخص است زیرساخت‌های این دولت الکترونیک با مختصات بالا آماده است و وزیر مربوطه نیز در پیشانی این جهاد جدید، ایستاده است. باید دید آیا دولت و حاکمیت برای تسهیل در امور مردم، افزایش خدمات و مبارزه قاطعانه و علمی با نطفه‌های فساد در ساختار اداری کشور، آمادگی دارند یا … اگر چه تجربه‌های خوبی در اجرای عملیاتی دولت الکترونیک وجود دارد و مردم نیز خواهان تکرار و توسعه آن هستند؛ مانند طرح رجیستری گوشی‌های همراه که بدون هزینه مادی و معنوی انجام شد.