سخنان پمپئو، تندترین موضع آمریکا علیه ایران بود/ ۱۲ خواسته آمریکا از ایران چیست؟
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا پس از خروج کشورش از برجام، استراتژی جدیدی را طرح کرده که هدفش خلع سلاح کامل ایران است.
مایک پمپئو خیلی زود مجبور به موضع‌گیری دوباره شد. او در حالی که دیروز در یک سخنرانی در بنیاد هریتیج استراتژی جدید آمریکا در مقابل ایران را مورد بررسی قرار می داد، امروز پس از هجمه‌های بسیار علیه سخنرانی‌اش، در یک توییت نوشت: خواسته‌های ما از ایران امید واهی نیست. او در پی برخی واکنش‌ها به درخواست‌های خود درباره ایران بار دیگر در صفحه توییترش ادعاهای خود را تکرار کرد. وی مدعی شد: درخواست ما از رهبران ایران برای داشتن یک رفتار عادی و تبدیل شدن به یک کشور مسئولیت‌پذیر، امید واهی نیست. درخواست ما ساده است.
پمپئو روز گذشته ادعاهای مضحکی علیه ایران مطرح کرد و خطاب به کشورهای اروپایی از آن‌ها خواست که در فشارهایی که بناست آمریکا با خروج از توافق هسته‌ای به ایران وارد کند، با آن‌ها همراهی کنند.
به نظر می‌رسد با خروج آمریکا از برجام وارد دوران جدیدی شده‌ایم و زین پس باید منتظر ادبیات جدیدی در روابط بین ایران و امریکا باشیم.
سخنرانی پمپئو بعد از سخنرانی ترامپ برای خروج امریکا از برجام را می‌توان یکی از تندترین و شدیدترین مواضع امریکا علیه ایران قلمداد کرد که البته مرور درخواست‌ها نشان می‌دهد چقدر این سخنان به دور از روندهای موجود، بدون در نظر گرفتن فضای متناقض شکل گرفته توسط ایالات متحده و غیرواقع‌گرایانه است.
درخواست‌های وزیر خارجه آمریکا
پمپئو در حدود دوازده خواسته از ایران را مطرح کرده و تهدید کرده است که اگر ایران به این خواسته‌ها عمل نکند آمریکا بزرگترین تحریم تاریخ را علیه ایران اعمال خواهد کرد. از شاخص‌ترین دستورات آمریکا میشود به توقف غنی‌سازی اورانیوم (مرگ کامل برجام)، دسترسی بی حد و مرز بازرسان آژانس به همه سایت‌های ایران، پایان دادن به برنامه موشک‌های بالستیک (گرفتن قدرت بازدارنده نظامی)، پایان حمایت از گروه‌های حزب‌الله لبنان، حماس و جهاد اسلامی فلسطین (از دست دادن اهرم‌های فشار منطقه‌ای) و خروج همه نیروهای تحت فرماندهی ایران از سوریه (از دست دادن عمق استراتژیک) اشاره کرد.
سخنان مایک پمپئو در حقیقت تکرار درخواست‌ها و شروطی است که در گذشته ترامپ برای ماندن در برجام عنوان کرده بود. ترامپ بیش از همه روی برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران تمرکز کرده و بند «غروب در برجام» را شرط امریکا برای حفظ برجام اعلام کرده بود.
حال وزیر خارجه امریکا با زبانی تندتر و جزئیاتی بیشتر این درخواست‌ها را پس از خروج امریکا از برجام تکرار می‌کند. این مسئله وقتی غیرواقع‌بینانه جلوه می‌کند که وزیر آمریکایی این مسئله را در نظر نمی‌گیرد که اگر ایران قرار بود به این شیوه پیش برود قبل از خروج امریکا از برجام به آن عمل می‌کرد.
روی خط رژیم چنج
رویکرد جدید مایک پمپئو دقیقا در راستای سیاست رژیم چنج آمریکا پیش می‌رود. اینکه ایران، کلیت غنی‌سازی را کنار بگذارد، دست از حمایت محور مقاومت و گروه‌های موجود در آن یعنی حزب‌الله و حماس بردارد و فعالیت‌های منطقه‌ای خود را تعطیل کرده و حتی برنامه موشکی خود را کنار بگذارد یعنی اینکه هیچ هویتی از جمهوری اسلامی ایران باقی نماند و این معامله با هیچ متر و معیاری قابل قیاس نیست.
پمپئو با برشمردن این درخواست‌ها بیش از منافع امریکا، منافع اسرائیل را بولد می‌کند و در حالی ایران را تهدید منطقه‌ای معرفی می‌کند که کشورش نه تنها نقشی در بیرون کردن گروه‌های تروریست در منطقه نداشته بلکه اقدامات ثبات‌زدای آن، منطقه را تهدید کرده است.
نوع و شکل خواسته‌های وزیر آمریکایی را که کنار هم بگذاریم هر بیننده و کارشناسی را به این نتیجه می‌رساند که سخنان وی نشدنی و متوهمانه است. و این در حالی است که پس از خروج آمریکا از برجام، ایران تمایل خود به ادامه آن را بیان کرده و این روند می‌تواند فضایی جدیدی در این مسیر شکل دهد.
مواضع ایران
سخنرانی پمپئو بازتاب زیادی در بین رسانه‌ها داشته و بسیاری از مقامات داخلی و خارجی به آن واکنش نشان دادند.
در همان ساعات اولیه پس از سخنرانی پمپئو، روحانی رئیس‌جمهور ایران به آن واکنش نشان داد و خطاب به پمپئو گفت چه کاره هستید که برای ایران و جهان تعیین تکلیف کنید؟
دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز در واکنش به سخنان پمپئو طی بیانیه‌ای نوشت: سخنان پمپئو یک بار دیگر فقر اطلاعاتی، ضعف بینشی، عقب‌ماندگی تحلیلی، و سردرگمی روندهای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در ایالات متحده را به نمایش گذارد و نشان داد جریانات تندرو و جنگ‌طلب در آمریکا نه تاریخ می‌دانند و نه قادرند از آن درس بگیرند.
در این بیانیه با تاکید بر رد تک تک اتهامات و اکاذیب مطرح شده آمده است: جمهوری اسلامی این به اصطلاح راهبرد جدید، اظهارات وقیحانه وزیرخارجه آمریکا را مداخله آشکار در امور داخلی خود و تهدید غیرقانونی علیه یک عضو ملل متحد می‌داند و حق اقدامات قانونی را برای خود محفوظ می‌دارد. مسئولیت عواقب هرگونه اقدام ایذائی، غیرقانونی و زورمدارانه علیه ملت ایران بر عهده دولت ایالات متحده آمریکا خواهد بود.
محمدجواد ظریف نیز با اعلام اینکه دوره گفت‌وگو با امریکا گذشته است، در صفحه توییترش نوشت: دیپلماسی قلابی آمریکا چیزی جز تنزل به عادات قدیمی نیست: [این دیپلماسی] که در حصار توهمات و سیاست‌های شکست‌خورده قرار دارد و گروه‌های فاسد دارای منافع خاص آن را دیکته می‌کنند، انتخاب‌های نادرست یکسانی را تکرار می‌کند و در نتیجه، همان محصولات ناخوشایند پیشین را درو خواهد کرد. ایران، در عین حال، در حال همکاری با شرکا برای راهکارهای برجامی در دوران پس از آمریکا است.
حمید بعیدی‌نژاد سفیر ایران در لندن نیز در پستی اینستاگرامی نوشت: محققان و اندیشکده‌های مطالعات امنیتی در همان دقایق اولیه بعد از سخنرانی وزیر خارجه آمریکا با تعجب و نوعی مضحکه، سیاست اعلام‌شده دولت آمریکا در مقابل ایران را توهم، و تحقق آن را غیرممکن خواندند.
مواضع اروپا
اروپایی‌ها که پس از خروج امریکا از برجام از رفتارهای ترامپ سرخورده شده بودند، این بار نیز به این سخنان واکنش نشان دادند. خانم موگرینی مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا با کنایه به اینکه وزیرخارجه آمریکا نگفت خروج از برجام چطور باعث امنیت بیشتر خاورمیانه میشود، گفت توافق هسته‌ای ایران و تداوم حمایت از آن دستاوردی عمده برای دیپلماسی بین‌المللی است که این اطمینان را می‌دهد قابلیت‌های هسته‌ای ایران تنها برای اهداف صلح‌‌آمیز باقی می‌ماند.
موگرینی گفت: برجام نتیجه کم و بیش یک دهه مذاکرات پیچیده و حساس بود که مبتنی بر رویکردی دو مسیره بود که در نتیجه به بهترین نتیجه ممکن یعنی دستیابی به یک توازن درست منتهی شد.
در این باره جانسون وزیر خارجه انگلیس نیز گفت: برنامه آمریکا برای توافقی جدید با ایران دست‌نیافتنی است. از شرکت‌هایمان برابر تحریم‌های آمریکا حمایت می‌کنیم.
رسانه‌های خارجی نیز نسبت به سخنان وزیر آمریکایی سکوت نکردند. نشریه آمریکایی هافینگتون‌پست نوشت: اعمال این تحریم‌ها بر ایران باعث خواهد شد تا اروپا که نقش موثری در به‌وجود آمدن برنامه جامع اقدام مشترک ایفا کرده بود، از آمریکا بیگانه‌تر شود.
همچنان که این نشریه امریکایی یادآور شده است، اعلام چنین مواضعی در این شرایط و پس از خروج امریکا از توافق هسته‌ای نه تنها کمک‌کننده نیست بلکه ایجاد فضایی برای شکاف بیشتر با متحد خود است. اروپا حداقل در برخی از مسائل مانند نفوذ منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران با امریکا نکات مشترکی داشت و می‌توانست روی آن‌ها با آن دیالوگ داشته باشد، اما پیش گرفتن این روند می‌تواند باعث شود این دیالوگ نیز قطع شود و به انزوای آمریکا در این مسیر بینجامد.
سخنان مایک پمپئو در حقیقت تکرار درخواست‌ها و شروطی است که در گذشته ترامپ برای ماندن در برجام عنوان کرده بود. ترامپ بیش از همه روی برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران تمرکز کرده و بند «غروب در برجام» را شرط امریکا برای حفظ برجام اعلام کرده بود.
حال وزیر خارجه امریکا با زبانی تندتر و جزئیاتی بیشتر این درخواست‌ها را پس از خروج امریکا از برجام تکرار می‌کند. این مسئله وقتی غیرواقع‌بینانه جلوه می‌کند که وزیر آمریکایی این مسئله را در نظر نمی‌گیرد که اگر ایران قرار بود به این شیوه پیش برود قبل از خروج امریکا از برجام به آن عمل می‌کرد.
روی خط رژیم چنج
رویکرد جدید مایک پمپئو دقیقا در راستای سیاست رژیم چنج آمریکا پیش می‌رود. اینکه ایران، کلیت غنی‌سازی را کنار بگذارد، دست از حمایت محور مقاومت و گروه‌های موجود در آن یعنی حزب‌الله و حماس بردارد و فعالیت‌های منطقه‌ای خود را تعطیل کرده و حتی برنامه موشکی خود را کنار بگذارد یعنی اینکه هیچ هویتی از جمهوری اسلامی ایران باقی نماند و این معامله با هیچ متر و معیاری قابل قیاس نیست.
پمپئو با برشمردن این درخواست‌ها بیش از منافع امریکا، منافع اسرائیل را بولد می‌کند و در حالی ایران را تهدید منطقه‌ای معرفی می‌کند که کشورش نه تنها نقشی در بیرون کردن گروه‌های تروریست در منطقه نداشته بلکه اقدامات ثبات‌زدای آن، منطقه را تهدید کرده است.
نوع و شکل خواسته‌های وزیر آمریکایی را که کنار هم بگذاریم هر بیننده و کارشناسی را به این نتیجه می‌رساند که سخنان وی نشدنی و متوهمانه است. و این در حالی است که پس از خروج آمریکا از برجام، ایران تمایل خود به ادامه آن را بیان کرده و این روند می‌تواند فضایی جدیدی در این مسیر شکل دهد.
مواضع ایران
سخنرانی پمپئو بازتاب زیادی در بین رسانه‌ها داشته و بسیاری از مقامات داخلی و خارجی به آن واکنش نشان دادند.
در همان ساعات اولیه پس از سخنرانی پمپئو، روحانی رئیس‌جمهور ایران به آن واکنش نشان داد و خطاب به پمپئو گفت چه کاره هستید که برای ایران و جهان تعیین تکلیف کنید؟
دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز در واکنش به سخنان پمپئو طی بیانیه‌ای نوشت: سخنان پمپئو یک بار دیگر فقر اطلاعاتی، ضعف بینشی، عقب‌ماندگی تحلیلی، و سردرگمی روندهای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در ایالات متحده را به نمایش گذارد و نشان داد جریانات تندرو و جنگ‌طلب در آمریکا نه تاریخ می‌دانند و نه قادرند از آن درس بگیرند.
در این بیانیه با تاکید بر رد تک تک اتهامات و اکاذیب مطرح شده آمده است: جمهوری اسلامی این به اصطلاح راهبرد جدید، اظهارات وقیحانه وزیرخارجه آمریکا را مداخله آشکار در امور داخلی خود و تهدید غیرقانونی علیه یک عضو ملل متحد می‌داند و حق اقدامات قانونی را برای خود محفوظ می‌دارد. مسئولیت عواقب هرگونه اقدام ایذائی، غیرقانونی و زورمدارانه علیه ملت ایران بر عهده دولت ایالات متحده آمریکا خواهد بود.
محمدجواد ظریف نیز با اعلام اینکه دوره گفت‌وگو با امریکا گذشته است، در صفحه توییترش نوشت: دیپلماسی قلابی آمریکا چیزی جز تنزل به عادات قدیمی نیست: [این دیپلماسی] که در حصار توهمات و سیاست‌های شکست‌خورده قرار دارد و گروه‌های فاسد دارای منافع خاص آن را دیکته می‌کنند، انتخاب‌های نادرست یکسانی را تکرار می‌کند و در نتیجه، همان محصولات ناخوشایند پیشین را درو خواهد کرد. ایران، در عین حال، در حال همکاری با شرکا برای راهکارهای برجامی در دوران پس از آمریکا است.
حمید بعیدی‌نژاد سفیر ایران در لندن نیز در پستی اینستاگرامی نوشت: محققان و اندیشکده‌های مطالعات امنیتی در همان دقایق اولیه بعد از سخنرانی وزیر خارجه آمریکا با تعجب و نوعی مضحکه، سیاست اعلام‌شده دولت آمریکا در مقابل ایران را توهم، و تحقق آن را غیرممکن خواندند.
مواضع اروپا
اروپایی‌ها که پس از خروج امریکا از برجام از رفتارهای ترامپ سرخورده شده بودند، این بار نیز به این سخنان واکنش نشان دادند. خانم موگرینی مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا با کنایه به اینکه وزیرخارجه آمریکا نگفت خروج از برجام چطور باعث امنیت بیشتر خاورمیانه میشود، گفت توافق هسته‌ای ایران و تداوم حمایت از آن دستاوردی عمده برای دیپلماسی بین‌المللی است که این اطمینان را می‌دهد قابلیت‌های هسته‌ای ایران تنها برای اهداف صلح‌‌آمیز باقی می‌ماند.
موگرینی گفت: برجام نتیجه کم و بیش یک دهه مذاکرات پیچیده و حساس بود که مبتنی بر رویکردی دو مسیره بود که در نتیجه به بهترین نتیجه ممکن یعنی دستیابی به یک توازن درست منتهی شد.
در این باره جانسون وزیر خارجه انگلیس نیز گفت: برنامه آمریکا برای توافقی جدید با ایران دست‌نیافتنی است. از شرکت‌هایمان برابر تحریم‌های آمریکا حمایت می‌کنیم.
رسانه‌های خارجی نیز نسبت به سخنان وزیر آمریکایی سکوت نکردند. نشریه آمریکایی هافینگتون‌پست نوشت: اعمال این تحریم‌ها بر ایران باعث خواهد شد تا اروپا که نقش موثری در به‌وجود آمدن برنامه جامع اقدام مشترک ایفا کرده بود، از آمریکا بیگانه‌تر شود.
همچنان که این نشریه امریکایی یادآور شده است، اعلام چنین مواضعی در این شرایط و پس از خروج امریکا از توافق هسته‌ای نه تنها کمک‌کننده نیست بلکه ایجاد فضایی برای شکاف بیشتر با متحد خود است. اروپا حداقل در برخی از مسائل مانند نفوذ منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران با امریکا نکات مشترکی داشت و می‌توانست روی آن‌ها با آن دیالوگ داشته باشد، اما پیش گرفتن این روند می‌تواند باعث شود این دیالوگ نیز قطع شود و به انزوای آمریکا در این مسیر بینجامد.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.