حمله در تلویزیون به هلال‌احمر/ داروهای انحصاری داروخانه هلال‌احمر در بازار سیاه چه می‌کند؟

گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما شاید دیگر سوژه‌ای به دست نیاورده بود که به داروخانه‌های هلال احمر پرداخت. داروخانه‌هایی که تنها ۳۶ باب از آن‌ها در کل کشور دایر است و داروسازان بخش خصوصی که ۱۲۰۰۰ داروخانه دارند می گویند این ۳۶ داروخانه، کار و کسب آنها را کساد کرده! شاید از نظر برنامه سازان، سیستم تولید و توزیع دارو در کشور مشکل جدی دیگری به جز این ۳۶ داروخانه به خود ندیده است.

در ابتدای این گفتگوی مختص حوزه سلامت، مجری برنامه های پزشکی صدا و سیما خانم دکتر میرسیدی گفت: برخی مسئولان می گویند قیمت دارو در حال افزایش است ولی برخی دیگر می گویند چراغ خاموش قیمت داروها افزایش می یابد.

پس از پخش گزارشی از وضعیت بازار دارو، رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو و دکتر رهبر مژدهی آذر رئیس انجمن داروسازان ایران به صورت حضوری در برنامه به بیان دیدگاه های خود پرداختند و دکتر رضا رئیس کرمی مدیرکل امور درمان و داروی جمعیت هلال احمر و دکتر کیوان تاجبخش مدیرکل امور دارو و تجهیزات پزشکی بیمه سلامت روی خط برنامه به صورت تلفنی وارد بحث شدند.
در ادامه مشروح این میزگرد را می خوانید:
یکی از داروسازان می گویند اگر داروخانه هلال احمر تعطیل شود، ۵۰۰ جوان داروساز می توانند داروخانه تاسیس کنند و داروهای آنها وارد بازار سیاه ناصر خسرو می شود. چی شد به اینجا رسیدیم؟
رهبر مژدهی آذر: درباره داروخانه های دولتی بحث شد و ناشی از این است که همکاران من به وجود داروخانه های دولتی و هلال احمر معترضند. معتقدند که نباید باشد. وقتی در دستور کار است بخش خصوصی را فعال کنیم غولهایی از داروخانه های دولتی تشکیل شده و علاوه بر اینکه امتیازاتی سازمان غذا و دارو برای آنها قائل است، ضمنا ۵۰ درصد دارویی که در کشور توزیع می شود توسط۳۰۰ داروخانه دولتی است و ۵۰ درصد بقیه جزء ۱۲هزار داروخانه بخش دولتی است. سالهای قبل داروخانه دولتی تنها به عنوان مرجعی برای آموزش دانشجویان بود. داروخانه ها آموزشی بود و قبل از آن، داروخانه های بخش خصوصی کارآموزی داروسازان را بر عهده داشت. به خصوص هلال احمر که از آن استفسار کردیم، منشا قانونی ندارد و نباید این کار را بکند و در اساسنامه شان نیست.
می گویند در اساسنامه شان تاسیس داروخانه هست؟
مژدهی آذر: مدیر کل وقت از وزارت بهداشت استفسار کرده و وزارت بهداشت اعلام کرده هلال احمر حق فروش دارو را ندارد. در لاهیجان، هلال احمر بدون توجه به اخطارهای قانونی، داروخانه تاسیس کرده. علی رغم این موضوع، متاسفانه هلال احمر داروخانه های خود را تعطیل نکرده.
دکتر دیناروند، شما این موضوع را واقعی می دانید که داروخانه های هلال احمر باعث ورشکستگی سایر داروخانه ها می شود؟
دیناروند: این حرف را درست می دانم. در دولت جدید هیچ مجوزی به داروخانه های دولتی داده نشده. داروخانه لاهیجان هم مربوط به زمان گذشته است. خدمات دارویی را بخش خصوصی می تواند ارائه دهد و نیاز به بخش دولتی نیست. اساسنامه هلال احمر می تواند اصلاح شود. مهم نیست. مهم این است که هلال احمر ۳۰ داروخانه در کشور دارد و به تدریج تاسیس شده و برخی مربوط به ۳۰ سال پیش است و آخرینشان مربوط به ۳ سال پیش در لاهیجان است که دوباره تاسیس شده. اینها مربوط به زمان جنگ است که هلال احمر وارد بازار دارو شده.
دکتر رضا رئیس کرمی مدیرکل امور درمان و داروی جمعیت هلال احمر به صورت تلفنی وارد برنامه شد.
شما می خواهید از داروسازان به خاطر این حرفها شکایت کنید؟
رئیس کرمی: شما بحث شکایت را مطرح می کنید. رای ما به تعامل است. لحنی که دوستان داروساز به کار برده بود، لحن مناسبی برای داروخانه های هلال احمر نبود. ما ۳۰ تا ۳۶ داروخانه در سراسر کشور داریم که نمی دانیم چه تاثیر منفی بر ۱۲هزار داروخانه سراسر کشور دارد. قاعدتا عدد و رقم نشان می دهد نباید اینقدر تاثیر منفی اقتصادی بر آنها بگذارد.
برخی داروسازان می گویند شما نمی توانید داروخانه داشته باشید؟
رئیس کرمی: طبق بند ۸ ماده ۳ اساسنامه ما می توانیم وارد تامین و توزیع دارو با اخذ مجوز از وزارت بهداشت شویم. داروخانه های ما با مجوز فعالند و بستر قانونی داریم. این اساسنامه می تواند به سادگی این اختیار را بدهد که داروخانه تاسیس شود. تامین نیازهای مردم اهمیت دارد. چقدر از مسئولان استانها و مردم تقاضای تاسیس داروخانه در شهرها را دارند که ما انجام نمی دهیم.
دیناروند: فشارهای مقامات محلی برای تاسیس داروخانه خیلی زیاد است. همزمان فرماندار، امام جمعه و مدیر کل می آیند داروخانه برای هلال احمر درخواست می کنند. این فعالیت اقتصادی است و نیاز به حضور دولت در این عرصه نیست. اعتقاد ندارم خدمات دارویی هلال احمر را توسعه دهیم. در شرایط امروز که بحران نداریم داروخانه های خصوصی می توانند به مردم خدمت بدهند. قیمت دارو در همه جای کشور یکی است. در بخش دولتی و خصوصی هم یکی است. هیچ تفاوتی نمی کند.
برخی داروها از ارگانهای دولتی در بازار سیاه است؟
مژدهی آذر: سازمانهایی هستند که قانون را دور می زنند و یکی شان هلال احمر است. این سازمان برای تاسیس داروخانه در لاهیجان، کمیسیونهای ماده ۲۰ استان و مرکز را دور زد و خودسرانه داروخانه تاسیس کرد. اگر یک داروسازی داروخانه ای را قفسه بندی کند، تمام نیروها برای تعطیلی داروخانه این جوان جمع می شوند. هلال احمر بزرگترین داروخانه را در لاهیجان تاسیس کرد و کسی چیزی نگفت. در جزیره کیش هم هلال احمر می خواهد داروخانه تاسیس کند. ما معترضیم.
از ناصرخسرو سند دارید؟
مژدهی آذر: ما نمی گوییم از داروخانه دارو را به ناصرخسرو بدهید. گزارشهایی داریم بیمار، دارو را می خرد و در ناصرخسرو می فروشد. شخصا اطلاع ندارم و سندی ندارم که دارو را داروخانه به ناصرخسرو بدهد. دوستان می گویند در داروخانه هلال احمر همان اتفاق می افتد که در داروخانه خصوصی می افتد.
رییس کرمی: اگر مسئولان محلی فشار می آورند، قاعدتا مردم فشار به آنها می آورند که هلال احمر داروخانه بزند و به دلیل نیاز به دارو است. ما دنبال گسترش نیستیم. ما دنبال دور زدن قانون نیست و موافق نیستیم خارج از ضوابط قانونی داروخانه تاسیس شود و اجازه هم در دو سال اخیر حتی با فشارهای محلی نداده ایم. داروخانه ها در صورتی اجازه کار دارند که مجوز بگیرند. درباره ناصر خسرو هم این که بگوییم اتهام به داروخانه ای مطرح شود، هلال احمر بعد از داروخانه خصوصی قرار می گیرد.
شما داروخانه دولتی هستید. باید حساس باشید. چقدر روی این موضوع حساس هستید؟
رئیس کرمی: این احتمال خیلی ضعیف است ولی اگر دارویی در ناصرخسرو وجود دارد بیشتر از بخش خصوصی رفته. ما مورد خاصی را در دو ساله اخیر که هستم، نداشتیم که کسی بخواهد سازماندهی شده یا از بیماران کسی چنین کاری کند. معتقدیم وزارت بهداشت باید همراهی کنند در همه مراکز استانها داروخانه داشته باشند. ۵ هزار داروخانه جدید که احداث شود کار داروخانه هلال احمر را نمی کند. داروخانه بخش خصوصی نمی آید داروی گران بیاورد و مدتها پولش در بیمه ها بماند. داروخانه خصوصی دنبال داروهایی می رود که هزینه هایش را سریعتر دریافت کند.
دیناروند: درباره داروخانه لاهیجان، متاسفانه اینطور است. در دولت فعلی این اجازه داده نمی شود. ما اجازه تاسیس داروخانه جدید ندادیم و نخواهیم داد. چون احساس نیاز نداریم. داروخانه های دولتی ما و بعضا داروخانه های خصوصی به عنوان داروخانه های منتخب، توزیع داروهای تخصصی را بر عهده دارند. حاشیه سود این داروها بین ۵ تا ۱۰ درصد است. حاشیه سود داروهای معمولی بین ۱۵ تا ۲۵ درصد است. ولی چون داروهای تخصصی بیمه هستند، معمولا داروخانه های خصوصی استقبال از آن نمی کنند چون هم حاشیه سود کافی نیست هم بیمه ها برای پرداخت هزینه، دیر می کنند. حجم مصرف اینها بالا نیست و اساسا به توزیع عمومی نمی رسد.
افزایش قیمت دارو داریم؟
دیناروند: ما افزایش قیمت نداریم. این تورم حوزه دارویی است که ۲ درصد برای بخش تولید بیشتر است. برای بخش تولید صنعت داروسازی با تورم هزینه ها داشته که ۲ درصد از حوزه تورم عمومی بیشتر است. در بخش داروهای وارداتی که یک سوم داروهای بازار را تشکیل می دهد نزدیک به ۷ درصد منفی بوده. جمع اینها نسبت به سال گذشته زیر ۱۱.۶۶ درصد است. تورم ما در دارو، اینقدر بوده. تورم کل داروها، ۱۴.۵ درصد بوده. در مجموع، در داروها تورم کمتر از میانگین جامعه بوده. در داروهای وارداتی، ما با ارز ۲۶۵۰ تومان دارو خریدیم. امسال با ۲۹۰۰ و ۳۰۰۰ تومان دارو خریدیم.

مژدهی آذر: صحبتهای دکتر رییس کرمی جواب داشت. نتیجه این می شود که اولا کاری که می کنند داروخانه لاهیجان باید همین امشب تعطیل شود چون مجوز ندارند. همکاران ما منتظر این صحبت هستند. افزایش قیمت دارو در حال اصلاح است. یعنی به قیمت واقعی نزدیک می شود. این افزایش قیمت نیست. به خاطر نداشتن قیمت، تولید دارد آسیب می بیند. افزایش قیمت دارو برای بیماران نباید مسئله ای باشد چون بیمه گران باید چتر حمایتی خود را گسترده تر کنند.
گفته می شود افزایش قیمت باعث کاهش پوشش بیمه ای برخی داروها شده. بدهی بیمه ها چقدر است؟
دیناروند: ما دو مشکل درباره بیمه ها داریم. اول اینکه بیمه ها برای پرداخت به بیمارستان و داروخانه ها بسیار تاخیر دارند. دستاوردهای مهم طرح تحول سلامت زیر سئوال می رود. برای داروخانه پرداختها به اردیبهشت ماه رسیده است. یعنی ۸ ماه تاخیر دارند. برخی به خرداد رسیده اند و برخی به تیر. ولی برخی هنوز از اردیبهشت ماه طلب دارند. این تمام گردش مالی را متوقف کرده.
نماینده بیمه سلامت، دکتر کیوان تاجبخش مدیرکل امور دارو و تجهیزات پزشکی بیمه سلامت روی خط برنامه به صورت تلفنی وارد شد.
نظر شما درباره این بدهی چیست؟
تاجبخش: ما تا برج ۵ را پرداخت کردیم و آماده ایم ماه های بعد را پرداخت کنیم.
دیناروند: این قصد است. یعنی اتفاقی نیفتاده.
تاجبخش: این مصوبه انجام شده و در حال انتقال به حسابهای ما است. تا وارد حساب شود، پرداخت شود. پرداختهای ما بر اساس پرداخت حق سرانه و بودجه است. اینطور نیست ما پول در حساب داشته باشیم و نخواهیم بپردازیم.
چرا پوشش بیمه داروها کم شده؟
تاجبخش: این را به شدت تکذیب می کنم. نه تنها پوشش بیمه کم شده، بلکه گسترده تر شده. ما تمام داروهای فارماکوپه دارو را بیمه کرده ایم. ما نسخه ۲۰ میلیون تومانی بیمار را پرداخت می کنیم.
مژدهی آذر: بیمه سلامت ۷ ماه است پرداخت به داروخانه ها نداشته و تامین اجتماعی تا مرداد را پرداخت کرده. تامین اجتماعی نمره خوبی از ما می گیرد ولی بیمه سلامت ۷ ماه طلب ما را نداده. این کار باعث کمرنگ تر شدن خدمات می شود. داروخانه ها هزینه دارند و دیرکردن پرداخت باعث مشکل می شود و در گردش مالی داروخانه ها تاثیر منفی می شود.
دیناروند: زنجیره تامین دارو را دچار مشکل می کند. داروخانه، دارو را می خرد و با حاشیه سود می دهد. وقتی از بیمه پول نمی گیرد نمی تواند به کارخانه تولید دارو، پول بدهد و این چرخه، تولید کننده را دچار مشکل می کند. نگرانیم دستاوردهای نظام سلامت، آرامش بازار و… تحت تاثیر قرار گیرد. برخی بیماران را داریم حمایت می کنیم که در کشورهای مشابه ما، از آنها حمایت نمی شود.
مژدهی: درباره سازمانهای بیمه گر هم خواهش می کنیم قانون را دور نزنند و طبق قانون مطالبات داروخانه ها پرداخت شود.