دانشگاه تهران، ورزشگاه شیرودی، جلوی مجلس، مقابل دولت یا… مردم کجا اعتراض کنند؟

یک جرقه بود یا یک هشدار فرقی نمی‎کند، مهم این است که مسئولان را به فکر فرو برد تا به دنبال راه و چاره‌ای باشند. بحث بر سر اعتراضات مردمی و حق تجمعاتی است که هر گاه به میدان حرف می‌رسد، همه به یاد اصل ۱۲۷ قانون اساسی می‌افتند و آن را حقی مسلم برای مردم می‌دانند اما همین که وقت عمل می‌شود، آن‌قدر اما و اگر به میان می‎آید که عملا کسی به یاد ندارد آخرین بار چه زمانی تجمعی با مجوز قانونی برای بیان اعتراضات مردمی برگزار شد.
در چنین مواقعی است که همه به فکر راهی برای برون‌رفت از مشکل ایجاد شده می‌افتند. یکی می‌گوید تجمعات غیرقانونی است چون مجوز نگرفته؛ دیگری می‌گوید دولت خلاف قانون عمل کرده که مجوز نداده و نفر سومی هم پیدا می‌شود که بگوید چرا سازو کاری تعریف نشده تا اعتراضات مردم انباشته نشود! اظهاراتی که نه می‌توان به طور کامل آن‌ها را رد کرد و نه می‌توان صد در صد به بی عیب و نقص بودنشان رای داد. هرچند اظهارات متفاوت است، اما در یک مسئله می‌توان گفت نقطه اشتراک وجود دارد و آن اینکه مردم باید از مطلبات خود بگویند و آن را به گوش مسئولان برسانند.
درباره اینکه مردم چگونه می‌توانند مطالبات و اعتراضات خود را مطرح کنند باز هم هرکسی نظری دارد؛ برخی از پل ارتباطی احزاب سخن به میان می‌آورند و برخی دیگر خانه ملت و نمایندگان آن را پیش‌قراول می‌دانند؛ برخی هم می‌گویند باید مکانی باشد تا هرکسی حرفی دارد، از آن‌جا بتواند مطالباتش را به گوش مسئولان برساند. موضوعی که گویا این روزها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
پیشنهادی برای «هاید پارک»
درست در اوج اعتراضات ایده ایجاد «هاید پارک» در تهران شکل گرفت؛ یعنی مکانی مشخص برای اینکه افراد و معترضین آن‌جا جمع شوند و از مطالباتشان بگویند. این ایده در بین سیاسیون با نظر مساعدی روبه‌رو شد. چه آن‌که حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم سخنگوی جامعه روحانیت مبارز در این رابطه گفته است: باید اعتراضات را مدیریت کرد و برای مدیریت اعتراضات، فرمانداری‌ها اگر خودشان بتوانند مستقیما با مردم گفت‌وگو کنند و معترضان را در جایی مثل ورزشگاه یا محلی که شائبه انجام کارهای تخریبی پدید نیاید، جمع کنند و به آن‌ها تریبون بدهند و صحبت‌های آن‌ها را بشنوند، خود این موجب آرامش جو عمومی جامعه خواهد بود.
غلامعلی رجایی از مشاوران آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نیز در تائید صحبت‌های مصباحی‌مقدم گفته است: خوب است که مثلا به مردم بگویند در استادیوم شیرودی تجمع کنند، حرف‎هایشان را بزنند، شعارهایشان را بدهند، هرچه می‌خواهند بگویند و بروند. از آن‌جا که بیرون آمدند، مانند یک شهروند معمولی باشند. مسئولان اگر از این تضمین مطمئن شوند، حتما مجوز برگزاری خواهند داد.
تعیین مکان قانونی؛ مجوز ندادن غیرقانونی
وقتی گفته می‌شود یک مکانی برای تجمع  مشخص شود، اولین سوالی که مطرح می‌شود این است که مگر قرار نبود بر اساس اصل ۱۲۷ قانون اساسی آزادی تجمعات به رسمیت شناخته شود؟ پس مشخص کردن مکان، نوعی ایجاد محدودیت نیست؟ این به منزله حرکت در جهت خلاف قانون اساسی نیست؟
محمود میرمحمد صادقی حقوقدان و نماینده مجلس در این رابطه می‌گوید: چه اشکالی دارد جایی وجود داشته باشد که افراد بتوانند مسائل و مشکلات خود را مطرح کنند؟ یادم می‌آید سال ۵۸ دانشگاه تهران به چنین جایگاهی تبدیل شده بود و افراد و گروه‌های مختلف آن‌جا می‌رفتند و موضوعات متعددی مطرح می‌شد. همه با آرامش برخورد می‌کردند و حتی به مرور از جمعیتی که به آنجا می‌آمد کم می‌شد و اینطور نبود که همه در این جلسات شرکت کنند. وجود چنین جایی موجب می‌شود افراد تخلیه شوند و این نارضایتی‌ها انباشته نشود که خود منشا مشکلاتی که پیش از این دیدیم، نشود.
او گفت: این موضوع در کشورهای دیگر هم دیده شده اما این به آن معنی نیست که اعتراضات الزاما محدود به این مکان شود. بر اساس اصل ۱۲۷ قانون اساسی افراد حق دارند اعتراضات خود را با در نظر گرفتن موازین قانونی هر جایی که بخواهند برگزار کنند؛ اما در کنار آن می‌توان چنین مکانی را هم در نظر گرفت که افراد بتوانند صدایشان را به گوش مردم برسانند. این مسئله منافاتی با قانون اساسی ندارد و می‌تواند موثر باشد.
صادقی در بحث تطابق این نظر با قانون اساسی گفت: اگر گفته شود کسی حق برگزاری اعتراضات غیر از این‌جا را ندارد، این موضوع مخل قانون است. اما وقتی الزامی گذاشته نشود به گونه‌ای که بر حق افراد برای تظاهرات در مکان‌های دیگر تاثیر نگذارد، مشکلی نیست.
او درباره مبنای حقوقی مجوز گرفتن هم گفت: به نظرم اینکه مجوز گرفتن الزامی و قانونی باشد مشکلی ندارد، چرا که همین مجوز اولا مسیر راهپیمایی را مشخص می‌کند و مهمتر از همه دولت را متعهد می‎کند تا امنیت تظاهرکنندگان را برقرار کنند. اخذ این مجوز مشکلی ندارد البته تا زمانی که دولت و وزارت کشور هم متعهد به مجوز دادن باشند. اما اینکه برای مجوز ندادن تلاش شود، این غیرقانونی است. مجوز ندادن خلاف قانون اساسی است چرا که اساسا در قانون اساسی اشاره‌ای به مجوز نشده است. بنابراین لازم است تظاهرات‌کنندگان درخواست بدهند و از سوی دیگر دولت هم باید مجوز بدهد.  
مکان اعتراض کجا باشد؟
فقط می‌گویند جایی باشد که مردم اعتراض کنند؛ اما از این‌که کجا باشد و چه شرایطی داشته باشد، صحبتی مطرح نمی‌شود. مسئله‌ای که به نظر می‌رسد از خود ایده مکان اعتراض مهمتر است. حسن نورزوی سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی در این رابطه با بیان اینکه سال‌هاست مردم مقابل مجلس جمع می‌شوند و اعتراض می‌کنند گفت: باید ما به این سمت برویم که چنین مکانی در نظر بگیریم و مقابل مجلس یا نهاد ریاست جمهوری می‌تواند از موارد مد نظر باشد.
نوروزی با تاکید بر اینکه  این مسئله می‌تواند پل ارتباطی میان مردم و مسئولان و راهی برای بیان مطالبات باشد، گفت: مهمترین نکته این است که این مکان‌ها باید در معرض دید باشد تا مردم بتوانند صدایشان را به گوش مسئولان برسانند.