نگاه اصولگرایانه – اصلاح‌طلبانه به اعتراضات خیابانی/ گرانی تنها عامل تجمعات؟

جعبه سیاه اعتراضات
شروع اعتراضات از مشهد یعنی شهری که صدای منتقدین به دولت بیشتر از دیگر نقاط کشور از بلندگوهایش به گوش می‌رسد سبب شد که شائبه‌های سیاسی بودن اعتراضات نیز پررنگ شود، موضوعی که به نظر جهانگیری هم قابل بررسی بود، آن‌جا که عنوان می‌کند «به نظر می‌آید پشت این قضیه مسئله دیگری باشد که حتماً باید شناسایی شود. کسانی که بانی این قضایا در کشور هستند دود آن به چشم خودشان خواهد رفت؛ آن‌ها فکر می‌کنند که با این کار به دولت آسیب می‌زنند. وقتی که جریان اجتماعی راه افتاد و حرکت سیاسی در خیابان اتفاق افتاد حتما کسی که آن را شروع کرده‌اند ادامه‌دهنده و کنترل‌کننده پایان آن نخواهند بود و دیگرانی خواهند بود که بر آن جریان سوار خواهند شد».
بعد از جهانگیری این مشاور رسانه‌ای روحانی بود که بحث سیاسی بودن اعتراضات را پیش کشید. حسام‌الدین آشنا هرچند بر لزوم پاسخ‌گویی به مردم تاکید کرد اما این را هم گفت که: «باندهای دسیسه و نیرنگ حداقل دوبار ثابت کرده‌اند که می‌توانند توده‌ها را بفریبند، آن‌ها که ننگی بزرگ چون هدایت و حمایت از متهم اصلی فاجعه کهریزک در سابقه‌شان جلوه‌گری می‌کند، از زمینه‌سازی برای ریخته‌شدن خون بی‌گناهان و کور شدن گره مشکلات ابایی ندارند و حتی حاضرند از داخل به ترامپ و نتانیاهو و بن سلمان چراغ سبز نشان بدهند.
شاید مهمترین جمله‌ای را که در این چند روز در رابطه با سیاسی بودن یا نبودن این اعتراضات مطرح شد به صحبت‌های معاون سیاسی وزیر کشور مربوط شود. جبارزاده در نشست خبری خود می‌گوید: «جعبه سیاه اتفاقات در حال بررسی است و بررسی‌ها هنوز تمام نشده است.» این جمله به معنای آن است که این غائله بی قصد و نیت به راه نیفتاد. جعبه سیاهی که برخی چون محبیان براین اعتقادند که شاید ردپای برخی رقبای انتخاباتی روحانی هم در آن مشهود باشد.
اولین واکنش حسن روحانی
حقوق شهروندی، آزادی بیان و حق اعتراض، وعده‌هایی بودند که در روزهای انتخابات از زبان حسن روحانی مطرح می‌شد. روحانی در اولین جلسه هیات دولت بعد از اعتراضات، خودش بلندگو را به دست گرفت تا باردیگر وعده‌هایش را تکرار کند. او بار دیگر اعتراض را حق مردم دانست اما نسبت به تخریب اموال عمومی ابراز نگرانی کرد. روحانی گفت: انتقاد در همه امور کشور حق مردم است و ما معتقدیم حکومت و کشور متعلق به مردم است و مردم باید آن‌چه می‌خواهند را به‌خوبی بیان کنند.
او با تاکید بر اینکه نقد با خشونت و تخریب اموال عمومی کاملاً متفاوت است، گفت: در عین حالی که از نقد استقبال می‌کنیم و دستگاه‌های مسئول کشور باید زمینه را برای انتقاد و اعتراض قانونی مردم، حتی راهپیمایی و اجتماع قانونمند آن‌ها فراهم کنند و این حق مردم است؛ اما در عین حال نباید بگذاریم فضایی ایجاد شود که در آن فضا دوستداران انقلاب و مردم نگرانی برای زندگی‌ و امنیت‌شان، ایجاد شود.
یک روز بعد حسن روحانی باردیگر درباره تجمعات و اعتراضات این‌بار در جلسه با کمیسیون‌های مجلس صحبت کرد. او در این جلسه با بیان اینکه  نقد و اعتراض مردم فرصت است نه تهدید گفت: مردم پاسخ تخریب‌کنندگان را می‌دهند.
سیاسیون میدان‌دار واکنش به اعتراضات
با شروع اعتراضات واکنش‌ها، تحلیل‌ها و اظهار نظر در این مورد نیز آغاز شد و برخی آن را یک حرکت سیاسی دانستند و برخی دخالت‌های کشورهای دیگر را مورد هدف قرار دادند اما در یک مورد اتفاق نظر وجود داشت و آن اینکه این صدای اعتراض مردم است که مطالباتی دارند و باید به این مطالبات پاسخ گفت و البته نباید به بهانه اعتراض به سمت تخریب و آشوب‌گری رفت.
در جدول زیر به مهمترین واکنش‌های سیاسی به تجمعات اخیر اشاره شده است:

اسامی/سمت	واکنش
آیت‌الله جنتی/ دبیر شورای نگهبان	این اغتشاشات از جمله منکراتی هستند که دلیل به وجود آمدن آن‌ها عدم برخورد با منکرات دیگری بوده است که عامل به وجود آمدن گرانی و ایجاد مشکلات اقتصادی بوده‌اند.
علی لاریجانی/ رئیس مجلس شورای اسلامی	ما باید با هم باشیم. اگر ملت ایران باهم باشد، این مسیر سرافرازی و عزتمندی را ادامه می‌دهند و این غرش‌های سیاسی بیهوده تاثیر نخواهد داشت ولی اگر تفرقه باشد و حق و باطل با یکدیگر باشد، آن گاه موفق می‌شوند. همه ما مسئول هستیم.
آیت‌الله علم‌الهدی/ خطیب نماز جمعه مشهد	مردم حق دارند حل شدن مشکلات معیشتی خود را مطالبه کنند و باید مسئولان نیز برای حل مشکلات آن‌ها از قبیل مسکن و گرانی کار کنند. نباید شرایط به گونه‌ای باشد که کارد به استخوان مردم برسد و برای گفتن مشکلات خود وسط خیابان بیایند. اینکه از این شعار یک زن روسپی آمریکایی که رهبر منافقان است بیاید و از شما تشکر کند درست نیست.
ابراهیم رئیسی/ تولیت آستان قدس	ناامنی‌های کنونی در کشور سبب لبخندها و امیدواری دشمنان انقلاب اسلامی است. رفع مشکلات اقتصادی و رسیدگی به وضع معیشتی مردم همواره از ضرورت‌های قوای سه گانه بوده و هست و همه موظفند به دولت کمک کنند تا بتواند گره‌های اقتصادی مردم را باز و مشکلات معیشتی آنان را رفع کند.
علی مطهری/ نایب رئیس مجلس	این که مردم احساس آزادی می‌کنند و نظر خود را در قالب تجمع یا راه‌پیمایی بیان می‌نمایند یک نقطه مثبت و روشن برای جامعه ما و نظام جمهوری اسلامی است. مسئولان ما باید برای بخش اول این پدیده یعنی اظهارنظر مدنی و آرام مردم شرایط را مهیا کنند و با بخش دوم آن یعنی تخریب اموال عمومی و ایجاد آشوب به شدت برخورد نمایند.
سردار رمضان شریف/ سخنگوی سپاه	منکر برخی نارسایی‌ها و مشکلات کوچک در کشور نیستیم اما تیزهوشی و ولایتمداری فرزندان ملت باعث فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی از جمله گرانی و تورم خواهد شد.
یدالله جوانی/ مشاور عالی نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران	دشمن به‌دنبال برهم زدن ثبات در جمهوری اسلامی است، دیروز به بهانه انتخابات، امروز به بهانه معیشت.
اسماعیل کوثری/ جانشین قرارگاه ثارالله(ع) سپاه پاسداران	این آقایانی که امروز به خیابان‌های تهران آمدند، ذات و رفتار خود را برای مردم به نمایش گذاشتند و نشان دادند که به دنبال رفع گرانی و این‌گونه مسائل نیستند.
محسن رضایی/ دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام	آمریکایی که در دوران اعتراضات را سرکوب می‌کرد، امروز از اعتراضات سو استفاده می‌کند. دخالت در امور داخلی ایران بی پاسخ نخواهد ماند. نظام شاهنشاهی در تاریخ ایران دفن شده است؛ این مُرده با دم مسیحایی هم زنده نمی‌شود.
محمدرضا عارف/ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام- نماینده تهران	‌رسیدگی به وضعیت معیشتی مردم عزیزمان وظیفه مسئولین به‌خصوص دولت و مجلس است و پیگیری این‌گونه مطالبات از سوی مردم با سازوکارهای قانونی حق طبیعی آن‌هاست ولی متوجه باشیم کاری نکنیم که فضای کشور متشنج شود.
احمد‌‌ توکلی/ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام	من بعضی از مخالفان دولت را می‌شناسم اما آدم‌هایی به این احمقی را نمی‌شناسم که بخواهند کشور را ناامن کنند. نارضایتی مردم از برخورد با مالباختگان موسسات مالی مربوط می‌شود و جناحی شدن این مسائل به ضرر همه است.
سعید جلیلی/ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام	وقتی عده‌ای به خیابان می‎آیند و برای جنایتکاری مثل رضاخان ابراز احساسات می‎کنند، جای تردید باقی نمی‎ماند که این حرکت نه تنها برای مردم نیست بلکه یک «ارتجاع» آشکار است.
عزت‌الله ضرغامی/ عضو شورای انقلاب فرهنگی	نشان دادند اگر خطری انقلاب را تهدید کند به میدان آمده و با چنگ و دندان از انقلاب دفاع خواهند کرد.
سیدمهدی طباطبایی/ عضو جامعه روحانیت مبارز	بهتر است روحانی با مردم صحبت کند، مشکلات را با مردم در میان بگذارد و موانع را هم برای رهبری شرح دهد در این صورت می‌توان امیدوار بود کم‌کم زمینه برای رفع مشکلات در فضایی آرام و بدون تنش فراهم شود.
غلام‌علی رجایی/ مشاورمرحوم آیت‌لله هاشمی رفسنجانی	نباید فکر کنیم که هرکس که در مخالفت با ما حرف زد، قصد ساقط کردن ما را دارد. چون اصولا برخی مخالفان انگیزه‌ این کار را ندارند و برخی هم از توانایی لازم برخوردار نیستند و آن‌هایی هم که در میدان هستند، سیستم امنیتی ما را در مقابل خود می‌بینند که به قدر کافی قوی هستند.
محمد هاشمی/ عضو پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام	در خصوص این شرایط شاخص‌ها و نصیحت‌هایی از امام سراغ داریم که می‌تواند راهگشا باشد. اگر مرحوم آیت‌الله هاشمی امروز در میان ما بودند به گونه‌ای رفتار می‌کردند که معترضان هم راضی باشند.
محسن رهامی/ عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان	مسأله تجمعات و راهپبمایی کاملا طبیعی و قانونی است و ما نباید این مسائل را، اگر در چارچوب قانون باشد، فورا به موضوعات امنیتی پیوند بزنیم و بزرگ کنیم.
آیت‌الله ممدوحی/ عضو جامعه مدرسین	مردم ایران حسابی هوشیارند به محض آن‌که دیدند راهپیمایی‌های قبل، موجب سوءاستفاده آمریکایی‌ها و مزدوران‌شان در داخل کشور شد، در ۹ دی پاسخی قاطع دادند.
آبت‌الله غروی/ عضو جامعه مدرسین	این روزها شاهد تحرکات ضد انقلاب در کشور هستیم، متأسفانه این افراد با بهره‌گیری از مسائل اقتصادی که برای قشر کم‌درآمد وجود دارد با تحرکات خارج از مرزها و استفاده از شبکه‌های مجازی هدایت می‌شود، برای افراد ناآگاه باور نادرستی ایجاد کرده است.
آیت‌الله کعبی/ عضو جامعه مدرسین	به طور قطع منافقین و نیروهای وهابی و ضدایرانی و صهیونیست‌ها این جریان را سازماندهی می‌کنند اگر لازم باشد نیروهای انقلابی و مومن این آشوب‌های سازماندهی‌شده را جمع می‌کنند البته با خویشتن‌داری بین فتنه و گلایه‌های مردم باید تفاوت قائل بود.
سیدعلی خمینی/ نوه امام راحل	با ساختارشکنی و نقد ساختارشکنانه و هنجارشکنانه هیچ‌کس سودی نبرده و نخواهد برد، باید بدانیم اشکالات کشور ما با آرامش، گفت‌وگو، صحبت و تعامل حل‌شدنی است.
حجت‌الاسلام محسن غرویان/ فعال سیاسی	به مردم توصیه می‌کنم انسجام خود را حفظ کنند و مسئولان هم از زدن حرف‌های تفرقه‌افکنانه خوداری کنند و انسجام و همبستگی خود را نشان دهند. اگر اعتراضات اقتصادی به اغراض سیاسی آلوده شود دشمن سوءاستفاده می‌کند.
ناصر ایمانی/ فعال سیاسی اصول‌گرا	نمی‌دانم چرا عده‌ای از تظاهراتی که در برخی از شهرها انجام شده، به هراس افتاده‎اند. در این تظاهرات هیچ نکته هراسناکی وجود ندارد.
امیر محبیان/ فعال سیاسی اصول‌گرا	ضعف دولت در مدیریت توقعات مردم و ناتوانی در گره‌گشایی از مشکلات مردم بستر مناسبی برای بهره‌گیری از فرصت‌ها برای معارضان است که ناپختگی رقبا و عدم درک اولویت‌ها آن را تشدید کرده است.
روح‌الله حسینیان/ دبیرکل جبهه پایداری	ما اجازه نمی‌دهیم آمریکا برای ما دولتی روی کار بیاورد، با همه مشکلات و انتقاداتی که به دولت داریم اگر ترامپ و بیگانگان بخواهند دولتی را جایگزین آن کنند در برابرشان می‌ایستیم.