کاهش واردات گندم با افزایش تولید داخل در دولت تدبیر و امید

تامین اعتبارات لازم برای پشتیبانی از کشاورزان، توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار، ارتقای مکانیزاسیون تنوع بخشی نهاده های اولیه تولید از جمله انواع کودهای شیمیایی، سموم، بذور اصلاح شده از دیگر اقدام هایی بود که وزارت جهادکشاورزی دولت یازدهم برای حمایت از تولید گندم در داخل انجام داد.
وزارت جهادکشاورزی با سیاستگذاری درست و مدیریت صحیح در راستای حمایت از تولیدکنندگان داخلی باوجود تحریم ها و وضعیت نامناسب اقتصادی و منابع مالی ،خشکسالی های پی در پی، کاهش بارندگی ، افت آبخوان ها و نشست دشت ها و کمبود شدید منابع آبی توانست گام های موثری در افزایش تولید گندم در واحد سطح بردارد.
گندم یکی از کالاهای اساسی و قوت اصلی مردم ایران به شمار می رود و محمود حجتی وزیر جهادکشاورزی که خودکفایی گندم را در دولت هشتم در کارنامه خود دارد همواره بر کاهش واردات این محصول تاکید داشته است.
وزارت جهادکشاورزی برای افزایش عملکرد در واحد سطح و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی با موسسه های بین المللی تحقیقات «سیمیت» و «ایکاردا» همکاری های گسترده ای را شروع کرد تا با استفاده از ارقام جدید بتواند علاوه بر افزایش تولید، در مصرف آب نیز صرفه جویی داشته باشد.
در سال های گذشته سطح زیر کشت گندم ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار بود که با برنامه ریزی دولت برای کاهش سطح زیرکشت میزان آن به حدود ۶ میلیون هکتار (۲میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار اراضی آبی و ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار اراضی دیم) رسیده است.
برای حمایت از تولید گندم در سال ۱۳۹۲، خط اعتباری به ارزش حدود هفت هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال (۷۵۰ میلیارد تومان) با هدف مکانیزاسیون و خرید تراکتور و کمباین تامین شد که این رقم در سال ۱۳۹۳ به هشت هزار میلیارد ریال( ۸۰۰ میلیارد تومان) افزایش یافت و قرار شد دولت این مبلغ را در ۱۳۹۴ به ۱۰هزار میلیارد ریال( یک هزار میلیارد تومان) افزایش دهد تا کشاورزان با استفاده از تسهیلات دریافتی بتوانند مزارع خود را مکانیزه کنند.
وزارت جهادکشاورزی با استخدام ناظران این بخش در مراکز خدمات کشاورزی به عنوان کارشناسان مشاور توانست با آگاهی سازی خدمات مشاوره ای ارزنده ای برای تقویت وضعیت تولید ارایه کند و همچنین با ساماندهی گندمکاران خبره و پیشگام تلاش شد دانش و تجربیات به سایر کشاورزان انتقال یابد.
هرساله استان های خوزستان، گلستان و فارس به ترتیب رتبه های اول تا سوم تولید و خرید گندم را به خود اختصاص می دهند.
نرخ خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم معمولی برای سال زراعی ۹۰ – ۱۳۸۹ به میزان ۳۶۰۰ ریال(۳۶۰ تومان) و گندم دروم ۳۸۰۰ ریال( ۳۸۰ تومان) و برای سال زراعی ۹۱- ۱۳۹۰ برای گندم معمولی ۳۹۵۰ ریال(۳۹۵ تومان) و گندم دروم ۴۱۵۰ ریال(۴۱۵ تومان ) و سال زراعی ۹۲ – ۱۳۹۱ نرخ گندم معمولی ۵۵۰۰ ریال (۵۵۰ تومان) و گندم دروم ۵۸۰۰ ریال( ۵۸۰ تومان) تعیین شده بود.
با تلاش دولت تدبیر و امید برای سال زراعی ۹۳ – ۱۳۹۲ نرخ هر کیلوگرم گندم معمولی ۱۰ هزار و ۵۰۰ ریال(۱۰۵۰ تومان) و گندم دروم ۱۰ هزار و ۸۰۰ ریال( ۱۰۸۰ تومان) و برای سال زراعی ۹۴ – ۱۳۹۳ نرخ گندم معمولی یازده هزار و ۵۵۰ ریال (۱۱۵۵ تومان) و گندم دروم یازده هزار و ۸۸۰ ریال(۱۱۸۸ تومان ) تعیین شده بود. امسال نیز این رقم برای گندم معمولی ۱۲ هزار و ۷۰۰ ریال(۱۲۷۰ تومان) و برای گندم دروم ۱۳ هزار و ۶۸۰ ریال( ۱۳۶۸ تومان) مشخص شده است.
براساس آمارها میزان خرید تضمینی گندم در سال ۱۳۹۲ حدود ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تن و در سال ۱۳۹۳ از مجموع ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزارتن گندم تولیدی تنها نزدیک به شش میلیون و ۸۰۰ هزار تن بود.
با حمایت های تشویقی دولت یازدهم و تلاش گندمکاران پارسال ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم در کشور تولید شد که ۸ میلیون و ۴۰ هزار تن آن (معادل ۷۰ درصد تولید) به ارزش ۹۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال (۹ هزار و ۳۶۰ میلیارد تومان) از گندمکاران خریداری شد که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن (۱۳۹۳) ۲۰.۳ درصد رشد نشان می دهد.
سال گذشته آرد مورد نیاز ۷۰ هزار نانوایی وابسته به شرکت بازرگانی دولتی ایران تامین شد و حدود ۱.۵ میلیون تن گندم برای سایر مصارف دیگر قرار بود از طریق واردات تامین شود.
در سال ۱۳۹۵ پیش بینی می شود بیش از ۱۳ میلیون تن گندم در ۶ میلیون هکتار از اراضی آبی و دیم کشور تولید و از این میزان حداقل حدود ۱۰ میلیون تن را دولت خریداری و به آرد خبازی ها اختصاص دهد.
در این راستا وزارت جهادکشاورزی دولت یازدهم بارها اعلام کرده که دیگر نیازی به واردات گندم نداریم و گندم مورد نیاز کشور از تولید داخل قابل تامین است.
آخرین آمار سازمان جهانی خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد(فائو) نشان می دهد، ایرانی ها در بین پرمصرف ترین های گندم در جهان هستند به طوری که سرانه مصرف گندم در ایران ۲٫۵ برابر کشورهای در حال توسعه و بیشتر از کشورهای توسعه یافته جهان است.
سرانه مصرف گندم در ایران در سال ۱۳۹۳ حدود ۱۶۷٫۶ کیلوگرم بود در حالی که این رقم در جهان ۶۷٫۱ کیلوگرم بوده است. میانگین سرانه مصرف گندم در کشورهای در حال توسعه ۶۰ کیلوگرم و این رقم برای کشورهای توسعه یافته ۹۶٫۵ کیلوگرم اعلام شده است.
در کشورهای پرجمعیت چین و هند نیز سرانه مصرف گندم به ترتیب ۶۲٫۸ کیلوگرم و ۶۰ کیلوگرم است.
آمار رسمی، سرانه مصرف گندم را در عراق ۱۴۳ کیلوگرم، ژاپن ۴۳٫۳ کیلوگرم، ترکیه ۲۱۱ کیلوگرم، مصر ۱۹۸ کیلوگرم، آمریکا ۸۱٫۵ کیلوگرم، روسیه ۱۲۳ کیلوگرم و اتحادیه اروپا ۱۱۱ کیلوگرم نشان می دهد.
محمود حجتی وزیرجهادکشاورزی در فروردین ماه امسال با تاکید بر لزوم افزایش ضریب خودکفایی محصولات اساسی از صفر شدن تراز گندم و رسیدن به خودکفایی تا پایان امسال خبر داد.
وی همچنین با اشاره به اینکه در حال حاضر بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار هکتار زمین زیر کشت برای کاشت گندم در کشور وجود دارد، گفت: امسال با تمام شدن ثبت سفارش های قبلی گندم پیش بینی می‌کنیم به خودکفایی در این زمینه برسیم و این در حالی است که تا دو سال قبل حدود شش میلیون تن واردات گندم داشتیم.
حجتی همچنین در زمستان سال ۱۳۹۴ در همایش تجاری ایران و فرانسه در شهر پاریس پایتخت کشور فرانسه اعلام کرد که ایران قصد دارد در آینده با افزایش میزان محصول گندم خود در تولید این کالا به خودکفایی برسد.
وی گفته بود تولید گندم داخلی از بهبود شیوه‌های آبیاری و تکنولوژی مربوط به بذرها منتفع خواهد شد.
«با توجه به میزان سطح زیر کشت گندم، مشکل ما بیشتر مربوط به میزان محصولی است که برداشت می‌شود… ما امیدواریم با افزایش میزان برداشت محصول به خودکفایی برسیم».