کتاب هایی که روانه کارخانه خمیرسازی می شوند

سوددهی پایین و زمان طولانی مدت عرضه محصولات و شمارگان متوسط ۷۰۰ تا ۱۵۰۰ نسخه برای کتاب سبب شده است تا سرمایه گذاران حرفه ای این بازار دیگر تمایلی برای حضور در بازار فرهنگ نداشته باشند چرا که ناشران به طور متوسط برای تولید یک هزار و ۵۰۰ نسخه، حدود پنج تا ۱۰ میلیون تومان هزینه می کنند و بازگشت سرمایه اولیه و سود طی زمان یکساله انجام می شود در صورتی که سرمایه گذاری در تولید دیگر محصولات بر اساس استانداردهای رایج با سودی حداقل ۲۵ درصد همراه است و وضعیتی که در بازار کتاب وجود ندارد و فشارهای اقتصادی برصنعت نشر مانع از افزایش قدرت ریسک سرمایه گذاران شده است.
ماجرای خمیر سازی کتاب این روزها در بسیاری از رسانه ها خبر ساز شده به طوری که مدیر انتشارات تیمورزاده چندی پیش اعلام کرد که کتاب هایش به ارزش یک میلیارد تومان را در ۱۳ خاور روانه کارخانه خمیرسازی کرد و فقط ۳۰۰ میلیون ریال عایدش شد.
باید این مسئله را به عنوان یک معضل و فاجعه در صنعت نشر تلقی کرد ، مولفی که چند سال عمرش را صرف نوشتن می کند و با هزینه زیادی آن را به چاپ می رساند اکنون این محصول فرهنگی باید سر از کارخانه های خمیرسازی در آورد.

خمیر شدن کتاب فاجعه آمیز است 
سیدعباس حسینی مدیر انتشارات مجد در این باره به خبرنگار ایرنا می گوید:موضوع خمیر کردن کتاب نقطه آخر فاجعه آمیز کتاب است، کتابهایی که بفروش نمی رسند و یا تاریخ گذشته می شوند.
وی با بیان اینکه کتاب های علمی بیشترین قربانیان خمیر سازی هستند، ادامه می دهد: توزیع نامناسب ، گرانی و یا پایین بودن فرهنگ مطالعه از عواملی هستند که باعث می شوند ناشران نتوانند کتابها را در انبارها نگهداری کنند و به همین خاطر آنها را برای تبدیل به کالاهای دیگر می فروشند تا وجهی به دست آورند.
حسینی اظهار می دارد: هر ساله با این معضل مواجه هستیم و باید با اصلاح روش های توزیع مناسب و استقبال عمومی مردم بتوان کتاب های بیشتری را به فروش رساند تا خمیر نشوند.

مراکز علمی کتابهای بیشتری بخرند
مدیرعامل انتشارات مجد با اشاره به اینکه باید تدابیری اندیشیده شود تا کتابخانه ها و مراکز علمی کتاب های انبار شده را بخرند، اضافه می کند: همچنین پیشنهاد می شود با برگزاری یک نمایشگاهی کتابهای موجود در انبار را با تخفیف بسیار بالا به فروش رساند.
ناشر نمونه سال ۹۳ تصریح می کند:در سفری به یکی از کشورها، مشاهده کردم در سال چند مرتبه کتابخانه های بزرگ شهرها کتابهای قدیمی را با قیمت کمتر از یک یا دو دلار به فروش می رسانند و این کتابها در خانه های مردم می رود و جریان علم ادامه می یابد.

نمایشگاه کتاب های از رده خارج شده دایر شود 
وی خاطرنشان می کند:اتحادیه ناشران و کتابفروشان ، خانه کتاب و موسسه نمایشگاههای فرهنگی ،ناشران دانشگاهی و کودک نیز باید این مسئله را محوریت قرار داده و بطور فصلی کتابها را در مکانی خاص و در تاریخی ثابت با تخفیف بالا عرضه کنند.
داوود آقارضایی مدیر بازرگانی انتشارات امیرکبیر نیز در این باره می گوید: کتاب های چاپ شده اگر پس از مدتی به فروش نرسد، به دلیل استقبال نکردن مخاطب، توسط ناشران انبار و دیگر امکان پرداختن به آن نیست.

کتابهای دانشگاهی و کمک درسی بیشترین قربانیان خمیرسازی 
وی با اشاره به اینکه کتابهای کمک درسی و دانشگاهی بیشتر خمیر می شوند، اظهار می دارد: به دلیل اینکه انبار شدن کتابها نیز هزینه بر است، به کارخانه های دستمال کاغذی و مقوا سازی به عنوان ضایعات فروخته می شوند.
آقارضایی ادامه می دهد: کارخانه های دستمال کاغذی، کتاب را پس از چربی زدایی و مرکب زدایی، خمیر می کنند تا از آن دستمال تولید شود.
مدیر بازرگانی انتشارات امیر کبیر اضافه می کند: کارخانه های مقواسازی نیز پس از خمیر کردن کتاب، آن را ورق کرده و مقواهایی مانند جعبه های شیرینی تهیه می کنند.
آقارضایی با بیان اینکه با این عمل کتاب که اثری ماندگار و محصولی فرهنگی است به عنوان کالایی بی ارزش نگریسته می شود، می گوید: اکنون در سبد خرید مردم اولویت های اصلی مسکن، غذا، پوشاک، تحصیل و آینده فرزندان است و کتاب در اولویت های آخر مورد توجه قرار می گیرد.

تیراژ کتاب کاهش یابد
وی می افزاید: مسئله خمیر سازی کتاب به دلیل آن است که تولید و تقاضا با یکدیگر سازگار نیست و برای جلوگیری از این روند در صنعت نشر باید تیراژ کتاب را از یکهزار و ۵۰۰ به ۵۰۰ نسخه کاهش داد تا براساس نیاز و تقاضای جامعه چاپ مجدد کرد.
آقا رضایی تصریح می کند: چند سال گذشته به مکانی رفتم که کتاب را کیلویی ۷۵۰۰ ریال می فروختند و هر کتاب را انتخاب می کردید را روی ترازو می کشیدند، این موضوع تاسف انگیز بوده و صنعت نشر آسیب دیده است.
وی با اشاره به اینکه در آینده ای نزدیک جامعه از وجود محققان و مولفان تهی می شود، اظهار می دارد: نوشتن یک کتاب خوب چند سال از عمر مولف را می گیرد و حق مولف تنها ۲۰ درصد از فروش کتاب با تیراژ ۵۰۰ نسخه است.
آقارضایی خاطرنشان می کند: با حق تالیف کم دیگر رغبتی برای نوشتن وجود ندارد و در عصر کنونی با گسترش شبکه های اجتماعی، هر فردی مطلبی بی اصالت، نوشته و در اختیار همگان قرار می دهد.
حال باید مسوولان فرهنگ کشور باید فکری اساسی برای خمیرسازی کتاب کنند، کتابی که پس از یک زنجیره طولانی با فراز و نشیب های فراوان به چاپ می رسد اما همچنان به عنوان محصول مهم فرهنگی به آن نگریسته نمی شود.

هیچ رسانه ای هنوز جای نقش کتاب را نگرفته است 
رشد و توسعه هر فرهنگی بدون توسعه کتابخوانی امکان پذیر نیست از این رو باید همه امکانات و ابزارها در جهت ارتقای مطالعه در جامعه بکار گرفته شود.
با اینحال با وجود رشد قابل توجه رسانه های جمعی، هنوز هیچ رسانه ای نتوانسته نقش کتاب را در رشد تمدن ها ایفا کند به همین دلیل این موضوع اهمیت کتاب و کتابخوانی را در رشد جامعه آشکارتر می سازد.