وقتی دولت زرنگی می کند و مجلس جاخالی می دهد!

سرانجام هفته گذشته، بودجه سال ۹۵ پس از حدود یک و نیم ماه دیرکرد، توسط روحانی تقدیم نمایندگان مجلس شد. تأکید رئیس‌جمهور بر همزمانی تدوین لوایح برنامه ششم توسعه و بودجه سال ۹۵ کل کشور، سبب تأخیر در ارائه این دو لایحه به مجلس عنوان شده است. 
 بر پایه قانون آیین‌نامه داخلی مجلس، دولت موظف است تا ۱۵ آذر ماه هر سال لایحه بودجه کل کشور را به مجلس دهد. نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز پس از تصویب کلیات لایحه، موظف به تشکیل کمیسیون تلفیق برای بررسی کامل بودجه هستند و بودجه باید پیش از پایان سال، تصویب و به دولت بازگردانده شود. 
اما امسال به ‌دلیل پایان اجرای برنامه پنج ساله پنجم توسعه کشور، تنظیم و تدوین لایحه برنامه ششم با لایحه بودجه سال ۹۵ همزمان شد. طبق قاعده، برنامه ششم باید زود‌تر از لایحه بودجه سالانه تأیید و تصویب شود تا هدف‌گیری بودجه بر مبنای آن انجام گیرد.
بنا بر این گزارش، مسئولان معتقدند، به دلیل ابلاغ دیرهنگام سیاست‌های کلی برنامه ششم، دولت زمان بیشتری برای تدوین برنامه نیاز داشت و همین باعث تأخیر یک و نیم ماهه در ارائه لایحه شده است. 
به نظر می‌رسد، تدوین برنامه ششم، تنها مانع ارائه بودجه به مجلس نبوده و پارامتر‌های دیگری از جمله تعیین تکلیف برجام و بودجه بندی کشور بر اساس شرایط جدید از دیگر عوامل دیرکرد در اتمام کار بودجه بود؛ اما در این میان، افرادی هستند که دلایل دیگری غیر از دلایل عنوان شده را نیز در این تأخیر دخیل می‌دانند. 
اما تداخل برنامه‌ها در پایان سال جاری، امسال را با سال های دیگر کمی متفاو‌ت کرده است. در پایان امسال و در هفتم اسفند ماه، کشور رویداد مهمی در پیش دارد و آن، برگزاری انتخابات مجلس است. با نزدیک شدن به زمان انتخابات تکاپوی نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه و تبلیغات انتخاباتی پر رنگ‌تر و همین موضوع، باعث می‌شود که نمایندگان تقریبا از نیمه دوم بهمن، بیشترین تمرکز خود را در حوزه انتخابیه گذاشته و حضور کم‌رنگ‌تری در مجلس داشته باشند؛ بنابراین، با دیرکرد دولت در تحویل لایحه بودجه و با توجه به حضور نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه، زمان کمتری در اختیار مجلس است تا بودجه را درست کار‌شناسی کرده و معایب و ایرادات و همچنین محاسن آن را درآورده و به اطلاع دولت برسانند. 
به باور برخی نمایندگان مجلس، یکی از عمده‌ترین دلایل تأخیر در ارائه بودجه سال ۹۵ همین موضوع بوده است. برخی از نمایندگان بر این باورند، سه دلیل در این کار دولت می‌تواند دخیل باشد؛ یکی این‌که دولت می‌خواهد زمان کمتری در اختیار نمایندگان برای بررسی مواد گوناگون بودجه باشد و نمایندگان نتوانند با کار‌شناسی دقیق، بودجه را تصویب کنند و ایرادات بودجه پنهان بماند.
دوم آن‌که دولت می‌خواهد اگر بودجه سال ۱۳۹۵ در سال‌جاری نهایی نشد، مجلس بودجه یک دوازدهم را تصویب کند تا دولت بتواند اهمال کاری‌های خود را پوشش دهد. و سوم آنکه اگر به هر دلیل مجلس تصمیم بگیرد بودجه را تا پیش از اتمام سال نهایی کند، نمایندگان فرصت کمی برای حضور در عرصه انتخاباتی خواهند داشت و شاید بسیاری از نمایندگان از عرصه رقابت‌های انتخاباتی با این روش حذف شوند؛ بنابراین، دولت می‌تواند با یک تیر سه نشان بزند. 
ولی نمایندگان مجلس در این میان نیز بیکار ننشستند و گویا قرار است بررسی بودجه سنواتی کشور به سال آینده موکول شود. غلامرضا کاتب، سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در نشست علنی امروز در تذکری نسبت به برخی اظهارنظر‌ها درباره مجلس و نحوه رسیدگی بودجه و برنامه ششم در خانه ملت انتقاد کرد و گفت: مهم‌ترین موضوع امروز کشور، رسیدگی به برنامه ششم توسعه و بودجه ۹۵ است. 
وی با بیان اینکه مجلس منافع ملی کشور را بر منافع شخصی خود ترجیح می‌دهد، تصریح کرد: برخی گفته‌اند مجلس در آستانه انتخابات نمی‌خواهد بودجه را بررسی کند، در حالی که بنا بر قانون آیین‌نامه داخلی، نمایندگان ده روز فرصت ارائه پیشنهاد دارند و کمیسیون‌های تخصصی هم پانزده روز فرصت دارند، گزارش خود را تقدیم کمیسیون تلفیق کنند، نمایندگان باید فرصت مطالبه داشته باشند. ما حداقل تا هفتم اسفند ماه بدون فوت وقت، باید بودجه را در کمیسیون‌های تخصصی بررسی کنیم و بعد از آن کمیسیون تلفیق می‌تواند رسیدگی‌های خودش را آغاز کند. 
در ادامه محمدرضا باهنر در پاسخ به تذکر کاتب با تأکید بر اینکه به هیچ وجه نمی‌توانیم حقوق اساسی نمایندگان در بررسی بودجه و برنامه ششم را نادیده بگیریم، گفت: با توجه به برنامه زمان‌بندی انجام‌شده، مجلس شورای اسلامی به هیچ وجه امکان رسیدگی به لایحه بودجه ۹۵ و برنامه ششم توسعه تا پایان سال ۹۴ را ندارد. به همین دلیل، از دولت می‌خواهیم طبق قانون لایحه بودجه، دو دوازدهم یا سه دوازدهم را تقدیم مجلس کند تا از اول فروردین دولت بدون قانون بودجه نباشد. 
همچنین جعفر قادری درباره وضعیت تصویب کلیات لایحه بودجه سال ۹۵ اظهار گفته است: با توجه به شرایط کنونی و پیش روی بودن انتخابات، امکان تصویب بودجه سال ۹۵ وجود ندارد؛ بنابراین، بررسی لایحه بودجه بعد از انتخابات مجلس شروع خواهد شد. 
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به اینکه دولت طبق قانون آیین‌نامه داخلی مجلس، باید بودجه دو دوازدهم ارائه دهد، تصریح کرد: اینکه دولت در برابر این موضوع مقاومت می‌کند، درست نیست و باید بنا بر قانون عمل شود، تا پایان سال نیز می‌توان بودجه دو دوازدهم را تصویب کرد. 
به نظر می‌رسد، مجلس برای بی‌اثر کردن خواسته دولت خیز بزرگی برداشته و می خواهد، هر طور شده، بررسی لایحه بودجه را ـ دست کم تا بعد از انتخابات ـ عقب اندازد؛ اما چیزی که در این بین در نظر گرفته نمی‌شود، خساراتی است که شاید در تقابل بین دو قوه به کشور وارد شود، زیرا امکان دارد بسیاری از برنامه‌ها به واسطه اجرای بودجه چند دوازدهمی، چند ماهی عقب بیفتد.