ماسکزدن به درمان کرونا کمک میکند؟
ماسک میتواند از انتشار ویروس سارس-کوو-۲ که ایجاد کنندهی بیماری کووید-۱۹ است جلوگیری کند اما اکنون محققان از موسسهی ملی سلامت(NIH) شواهدی از مزیت دیگر ماسک را یافته اند: رطوبت داخل ماسک میتواند به مبارزه با بیماریهای تنفسی مثل کووید-۱۹ کمک کند.
این تحقیقات که به رهبری محققان موسسه ملی دیابت و بیماریهای کلیوی و گوارشی(NIDDK) انجام شده است نشان میدهد ماسکها رطوبت هوایی که تنفس میکنیم را به طور قابل توجهی افزایش میدهند. این افزایش رطوبت نشان میدهد که چرا استفاده از ماسک در افراد مبتلا به سارس-کوو-۲ با شدت بیماری ارتباط دارد، زیرا مرطوب بودن دستگاه تنفس برای سیستم ایمنی مفید است. این تحقیقات در مجلهی بیوفیزیکال (Biophysical Journal)منتشر شده است.
دکتر آدریان بکس(Adriaan Bax) محقق برجستهی موسسهی ملی سلامت و نویسنده اصلی مقاله میگوید: ما متوجه شدیم که ماسکها رطوبت هوای تنفسی را به شدت بالا میبرند و باعث مرطوب ماندن دستگاه تنفسی میشوند و این موضوع میتواند علت ارتباط شدت کم بیماری و زدن ماسک را توضیح دهد. پیش از این مشاهده شده بود که میزان زیاد رطوبت میتواند بر کاهش شدت بیماری آنفولانزا اثر بگذارد و شاید این موضوع از طریق مکانیسمی مشابه قابل تعمیم به کووید-۱۹ نیز باشد.
سطح بالای رطوبت میتواند انتشار ویروس را به ریهها محدود کند و این کار را با ایجاد پاکسازی موکوسیلیاری(mucociliary clearance) که نوعی مکانیزم دفاعی است که در آن مخاط و قسمتهای مضر برای ریه از بین برده میشوند.
رطوبت بالا همچنین باعث تقویت سیستم ایمنی میشود و این کار را با ایجاد نوع خاصی از پروتئینها به نام اینترفرون انجام میدهد. این پروتئینها طی فرآیندی به نام “پاسخ اینترفرونی” با ویروس مبارزه میکنند. کم بودن سطح رطوبت روند پاکسازی موکوسیلیاری و پاسخ اینترفرونی را مختل میکند که ممکن است یکی از دلایلی باشد که افراد در هوای سرد بیشتر دچار بیماریهای تنفسی میشوند.
در این مطالعه ۴ نوع ماسک مورد بررسی قرار گرفت: ماسک N۹۵ ، ماسک جراحی ۳ لایهی یکبار مصرف، ماسک نخی و پلیاستر دو لایه و یک ماسک نخی ضخیم.
محققان میزان رطوبت ایجاد شده درون ماسکها را در حالی که یک داوطلب در یک جعبه فولادی کاملا بسته میدمید اندازهگیری کردند. هنگامی که فرد ماسک نزده بود بخار نفسش درون جعبه را کاملا پر میکرد و باعث افزایش رطوبت درون جعبه میشد. اما هنگامی که فرد ماسک داشت این رطوبت بسیار کاهش یافت زیرا بیشتر بخار نفس فرد درون ماسک میماند و دوباره هنگام دم، استنشاق میشد. برای اطمینان از عدم نشتی هوا از اطراف ماسک این ماسکها با یک لاستیک اسفنجی بر روی صورت شرکتکنندهها محکم شدند. اندازهگیریها در دماهای مختلف از ۴۶ تا ۹۸ درجهی فارنهایت(۷ تا ۳۶ درجهی سانتیگراد ) انجام شد. نتایج نشان داد که همهی ماسکها رطوبت هوای تنفسی هنگام بازدم را افزایش میدهند اما در درجاتی متفاوت. در دماهای پایینتر این اثر بیشتر بود و در تمام دماها ماسک پنبهای ضخیم بیشترین افزایش رطوبت در هنگام دم را ایجاد کرد.
بکس میگوید: افزایش رطوبت چیزی است که اکثر کسانی که از ماسک استفاده میکنند آن را احساس کردهاند بدون آن که بدانند این رطوبت میتواند برایشان مفید باشد.
محققان در این تحقیقات میزان موثر بودن هر ماسک در هنگام تنفس و یا برای انتشار ویروس را بررسی نکردهاند و برای انتخاب ماسک باید به راهنماییهای مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها (CDC) مراجعه کرد. مطالعات پیشین بکس و گروهش نشان میدهد که هر نوع ماسکی میتواند از انتشار هزاران قطرهی تنفسی که هنگام صحبت پخش میشود و میتواند برای دقایقی در هوا باقی بماند جلوگیری کند. در حالی که تحقیقات اخیر انتشار قطرات تنفسی را بررسی نکرده اما شواهدی بر ضروری بودن استفاده از ماسک در مبارزه با کووید-۱۹ ارائه میدهد.
دکتر گریفن پی راجرز(Griffin P. Rodgers) رئیس مؤسسه ملی دیابت و بیماریهای کلیوی و گوارشی میگوید: حتی زمانی که مردم جهان در حال واکسینه شدن هستند ما باید روشهای پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹ را رعایت کنیم. این تحقیقات اهمیت استفادهی ماسک به عنوان روشی ساده و در عینحال موثر برای محافظت از خودمان و اطرافیانمان را نشان میدهد. خصوصا در ماههای زمستان که احتمال ابتلا به ویروسها بیشتر میشود.