ورود ۱۰ میلیارد دلار ارز با منبع نامشخص و اسرارانگیز به ترکیه

بانک مرکزی ترکیه بیلان تراز پرداخت ها و حساب ارزی این کشور را در سال ۲۰۱۵ میلادی منتشر کرد.
براساس این داده ها در حالیکه در اقلام درآمد ارزی ترکیه «ارز دارای منبع نامشخص» در سال ۲۰۱۴ میلادی ۱.۵۶ میلیارد دلار بود، این رقم در سال گذشته با شش برابر افزایش به ۹.۶۶ میلیارد دلار رسیده است.
در ماه فوریه ۴.۱۷ و در ماه آوریل بیش از ۴ میلیارد دلار ارزی منبع نامشخص به ترکیه وارد شد.
مهمترین اقلام هزینه های ارزی ترکیه را واردات و مهمترین درآمد ارزی را صادرات و درآمدهای گردشگری تشکیل می دهد که در سال گذشته در هر دو قلم سیر نزولی وجود داشت. در سال گذشته در حالی که نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی از این کشور خارج و اندوخته های ارزی ترکیه نیز نزدیک به ۱۲ میلیارد دلار کاهش یافت، ناشی از کاهش جدی در قیمت های جهانی نفت، و همچنین ورود ارز اسرار انگیز، کسری در تراز ارزی این کشور با بهبود روبرو شد.
ترکیه کسری در تراز ارزی خود را که به عنوان مهمترین عامل شکنندگی در اقتصاد این کشور ارزیابی می شود، از طریق درآمدهای صادراتی، گردشگری، حمل و نقل بین المللی، سرمایه گذاریهای مستقیم خارجی، سرمایه گذاری خارجیان در اوراق قرضه و بهادار و دریافت وام های خارجی و بخش دیگر را که ارز های دارای منبع نامشخص اعلام می شود، تامین می کند.
در دوره اخیر این رقم چنان افزایش یافته که در کنار سه قلم مهم درآمد ارزی، به عنوان چهارمین قلم مهم در درآمدهای ارزی ترکیه درآمده است.
در سال ۲۰۱۴ میلادی کسری در تراز ارزی ترکیه برابر ۴۳.۶ میلیارد دلار بود که در سال گذشته با بهبود قابل توجهی به ۳۲.۲ میلیارد دلار رسید.
در سال گذشته تحت تاثیر افت ۱۵.۵ میلیارد دلاری در هزینه های ارزی، کسری در تراز ارزی ترکیه کاهش جدی دارد. کل هزینه انرژی ترکیه در سال گذشته ۳۳.۳ میلیارد دلار اعلام شد تا نسبت این کسری در تولید ناخالص داخلی ترکیه از ۵.۵ درصد در سال ۲۰۱۴ به ۴.۴ درصد در سال گذشته برسد.
کارشناسان اقتصادی می گویند گرچه کاهش جدی در تراز ارزی، دست دولت آنکارا را در کنترل معادله های اقتصادی تا حد قابل توجهی راحت کرده است ولی چگونگی و کیفیت کاهش این کسری شکننده است و نه می تواند پویایی داشته باشد. چرا که حدود ۳۰ درصد این کسری با پول های اسرار انگیز کاهش یافته است. یعنی در سال گذشته ۱۱ میلیارد دلار از راههای مشخص و نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار نیز از راههای نامشخص وارد شده است. ترکیه بقیه این کسری را از محل اندوخته های ارزی تامین کرده است.
گونگور اوراس اقتصاد دان و تحلیلگر روزنامه ملیت در شماره امروز جمعه این روزنامه نوشته است: بسیار دقت انگیز است که ۱۰ میلیارد دلار وارد ترکیه می شود ولی چگونگی ورود این پول در خارج از سیستم مالی کشور روشن نیست و ورود چنین رقم بزرگی، سلامت نظام اقتصادی را تهدید می کند.
او می نویسد یک گمانه این است که با لحاظ وضعیت عراق و سوریه و مرز ترکیه با این کشورها، ارز به همراه کسانی که از این مرزها رفت و آمد می کنند، وارد ترکیه می شود. این پول هم می تواند در راههای قانونی مورد استفاده قرار گیرد و هم در تامین مالی فعالیت های تروریستی. لذا باید تمهیدات جدی در جهت شفاف سازی حساب ارزی ترکیه اندیشیده شود.