سرنوشت نامشخص برجام

همزمان با پیچیده‌تر شدن موضوع هسته‌ای ایران اما شاهدیم که برخی از تحلیلگران و رسانه‌های در پی شرح چرایی رسیدن به این وضعیت برآمده‌اند و بعضا هم خطای تحلیلی دارند یا عامدانه آدرس غلط می‌دهند. علل مختلفی مثل بی‌اعتمادی که آمریکا ایجاد کرد، بی‌تصمیمی بایدن، فشار رژیم صهیونیستی و… سبب شد که مذاکرات در وضعیت فعلی باشد. یکی از موانع اصلی اقدام ترامپ و خروج از برجام است.

او زیر میز برجام زد و اروپایی‌ها نیز نتوانستند کاری کنند. این یک دیوار بلند بی‌اعتمادی در طرف ایرانی ایجاد کرد. موضوع بعدی هم این است که آقای بایدن هم دچار یک میدان مینی شده که ترامپ و پمپئو در مسیر برگشت برجام ایجاد کرده‌اند. به خصوص تحریم‌های سخت و عجیبی که ایجاد کردند و اگرچه به مساله برجام ربط نداشت اما در شکل گیری تفاهم نقش دارد.

از جمله تحریم‌های سپاه که اگر لغو نشود امکان تحریم هر شرکتی که با این مجموعه همکاری کند، وجود خواهد داشت. نکته دیگر اینکه بایدن هم می‌خواهد که از فشارهای ترامپ به نفع مذاکرات خود استفاده کند و هم خوف دارد که تندروهای مخالف برجام در انتخابات پیش‌رو علیه او از این مساله استفاده کنند. به نظر من بایدن دچار بی‌تصمیمی شده است.

فشار کشورهای منطقه و صهیونیست‌ها هم موضوعی است که نباید فراموش شود. مثلا آقای گروسی قبل از اینکه گزارش خود را به شورای حکام دهد، خیلی عیان به سرزمین‌های اشغالی رفت و درباره مساله هسته‌ای با آقای بنت صحبت کرد. این دیگر خیلی آشکارا تاثیرگذاری صهیونیست‌ها را نشان می‌دهد. از طرف دیگر کابینه بنت از اکثریت افتاده و آنها هم فشار حزب لیکود و نتانیاهو را روی سر خود احساس می‌کنند و دنبال امتیازگیری بیشتر در بحث هسته‌ای هستند. با توجه به این مسائل می‌توان گفت که کمترین چیزی که در این بحث می‌گنجد، نقش روس‌هاست. آنها که در شورای حکام هم به نفع ما رأی دادند. اگرچه در ابتدا یک جنگ روانی ایجاد کرده بودند که روسیه شرط گذاشته مذاکرات به نتیجه نرسید اما به نظر می‌رسد که موانع اصلی همین‌هاست که بیان شد. به نظر من قدری زمان می‌برد که بحث کنگره و کابینه اسرائیل معلوم شود. ضمن اینکه تحرکات جدید ایران در قبال آژانس می‌تواند تاثیراتی داشته باشد. همه این‌ها مسائلی است که توافق را به تاخیر انداخته است.