گذر از دشمنی مطلق؛ ایران و و آمریکا شرکای هستهای و اقتصادی میشوند؟
یک رسانه لبنانی نوشت: تهران در حال بازتعریف رابطهاش با واشنگتن است، گذر از دشمنی مطلق به سوی تلاشی برای ایجاد همکاری اقتصادی محدود، و حتی همکاری در زمینه انرژی هستهای صلحآمیز.
رویداد24 به نقل از المدن لبنان نوشت: ایران در تلاش است تا دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا را به سمت توافق هستهای جدیدی جذب کند، این در حالی است که ترامپ با تهدید به تحریم و حملات نظامی علیه ایران، همچنان بر یک خط قرمز پایبند مانده است: «ایران نباید هیچ سلاح هستهای داشته باشد.»
این گزارش مینویسد: اما نکته جدید اینبار آن است که تهران فراتر از بحث درباره برنامه هستهای خود رفته و اقتصاد، بازارها، فرصتهای سرمایهگذاری و حتی شراکت در توسعه بخش هستهای صلحآمیز خود را نیز پیشنهاد میدهد؛ به این امید که بتواند دولت آمریکا را به توافقی «بهتر» از توافقی که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، بکشاند.
در ادامه این گزارش آمده است که با محاسبات سود و زیان، به نظر میرسد که توافق احتمالی میان واشنگتن و تهران البته اگر به نتیجه برسد، بیشتر شراکتی از سر اجبار است تا از روی قناعت. چنین توافقی درِهای ورود به صحنهای پیچیده در سطح منطقهای و بینالمللی را میگشاید، جایی که عملگرایی با خطرات نهفته در هم آمیخته می شود.
شراکت نفتی و هسته ای
همزمان با پدیدار شدن نشانههایی از پیشرفت آهسته در مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا، شاهد آن هستیم که لحن ایرانیها تغییر کرده است و برای نخستین بار از زمان انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹، مقامات بلندپایه ایرانی مستقیماً اقتصاد کشورشان را به دولت آمریکا معرفی میکنند. آنطور که وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، در مقالهای در روزنامه واشنگتن پست توصیف کرده است، تهران فرصت سرمایهگذاری به ارزش «یک تریلیون دلار» را پیشنهاد داده است.
علاوه بر آن، در تحولی چشمگیر، تهران همچنین ایده مشارکت مستقیم ایالات متحده در برنامه هستهای صلحآمیز خود را نیز مطرح کرده. در پاسخ به پرسشی درباره پیشنهاد عراقچی مبنی بر ساخت یک راکتور هستهای با مشارکت آمریکا، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، گفت که وزیر خارجه این پیشنهاد را در سخنرانی کنفرانس «کارنگی برای صلح بینالمللی» مطرح کرده است.
ترامپ میان «شکوفایی ایران» و مخالفت با برنامه هستهای
اظهارات اخیر دونالد ترامپ چه در کارزارهای انتخاباتی و چه در مصاحبههای رسانهای نشان از چرخشی عملگرایانه دارد. او از تمایل خود به «شکوفایی ایران» سخن گفته، در حالی که همزمان بر لزوم جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای نیز تأکید کرده است.
بلومبرگ نیز گزارش داد که ترامپ اوایل امسال از ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، خواسته بود تا در مذاکرات با تهران میانجیگری کند. موضوعی که نشانهای دیگر از تمایل ترامپ برای دستیابی به یک توافق «سریع» بهجای پیگیری سیاست تغییر رژیم یا فشار حداکثری بر ایران است.
المدن می نویسد: به نظر میرسد تهران در حال بازتعریف رابطهاش با واشنگتن است، گذر از دشمنی مطلق به سوی تلاشی برای ایجاد همکاری اقتصادی محدود، و حتی همکاری در زمینه انرژی هستهای صلحآمیز.
ایلی جیرانمای، رئیس برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اروپا بر این باور است که تحول عنوان شده از سوی ایران تحلیل نشاندهنده این درک در تهران است که امروز فرصتی در اختیار دارد تا جایگزینی برای سیاست های پیشین ترامپ در قبال ایران ارائه دهد؛ فرصتی اقتصادی به ارزش یک تریلیون دلار، بهجای جنگی فاجعهبار که میلیاردها دلار هزینه خواهد داشت.
این کارشناس میافزاید: این تلاشی برای وسوسهکردن ترامپ برای امضای توافقی که منافع متقابل را حفظ می کند، بهجای تشدید تنشها است. چرا که تهران دریافته که در شرایط کنونی و پس از جنگ در غزه، لبنان و شرایط سوریه در موقعیت متفاوتی قرار دارد. همچنین بحران اقتصادی این کشور، ایران را آمادهتر کرده تا مشوقهایی راهبردی شامل سرمایه گذاری و مشارکت در برنامه هسته ای به آمریکا ارائه دهد.
بر همین اساس، ممکن است ترامپ با امضای توافق هستهای با ایران و در عین حال فراهم کردن فرصتهای سرمایهگذاری بزرگی برای شرکتهای آمریکایی، بهطور ناخواسته به «شریک واقعی» تهران تبدیل شود.
این کارشناس ایران بر این باور است که این شراکت احتمالی همچنان با پیچیدگیهای زیادی روبهرو خواهد بود. چرا که ترامپ با مخالفت شدید از سوی جمهوریخواه تندرو و کنگره مواجه خواهد شد جایی که هرگونه تساهل با ایران بهعنوان یک تهدید استراتژیک تلقی میشود.