زنگ خطر برای دلار به صدا درآمد/ سیاست تحریمی گریبان واشنگتن را گرفت

همانطور که بسیاری از کارشناسان اقتصادی در غرب هشدار می دادند سیاست های تحریمی ایالات متحده به تدریج پیامدهای منفی خود را بر اقتصاد و هژمونی واشنگتن نشان داد. گذشته از افزایش تمایل به تشکیل ائتلاف های منطقه ای و بین المللی، جایگاه دلار آمریکا هم به شدت متزلزل شده است. اگرچه هنوز ارز آمریکایی در صدر پول های مورد استفاده در جهان قرار دارد اما زنگ خطر برای دلار و اعتبار اقتصادی و مالی آمریکا به صدا در آمده است.

روزنامه روسی «پراودا» در خبری اعلام کرد که از ابتدای سال، کشورهای مصر، آفریقای جنوبی، نیجریه، غنا، کامرون، سنگال، الجزایر و عربستان سعودی اقداماتی را برای خروج ذخایر ملی طلا خود از ایالات متحده شروع کردند.

تارنمای اقتصادی «Livemint» نیز تصریح دارد بلوکه کردن دارایی های روسیه نتیجه معکوس داشته است به نحوی که کشورها را وادار به بازگرداندن طلای خود از ایالات متحده و انگلیس کرده است.

بر اساس مطالعه تازه موسسه Invesco Global Sovereign Asset Management، تعداد کشورهایی که می خواهند ثروت های خود به ویژه طلا را به کشورشان برگردانند روبه افزایش است. طبق گزارش، تا سال قبل این امر تا حدودی ناشی از رکود مالی بیان می شد اما اینکه اکنون کشورهای بیشتری طلای ذخیره شده خود را از خارج به داخل قلمرویشان می آورند نه تنها به دلیل بحران مالی در جهان است بلکه تصمیم ایالات متحده و گروه هفت کشور صنعتی موسوم به G۷ برای بلوکه کردن طلای روسیه عامل اصلی این تصمیم دولت ها به شمار می رود.

چند ماه قبل «بیزینس اینسایدر» در گزارشی به همین موضوع پرداخت و نوشت که کشورها از دلارزدایی و تحریم‌های غرب علیه روسیه آنقدر نگران شده اند که به طور فزاینده‌ای دارایی‌های طلای خود را برای حفظ و نگهداری به کشورشان منتقل می‌کنند.

بررسی های میدانی مشخص کرده است که بانک های مرکزی و صندوق های ثروت دولتی به طور فزاینده ای دارایی های طلای خود را به دلیل نگرانی از مسدود شدن آنها در خارج به کشورشان بر می گردانند زیرا از این امر هراس دارند که برای آن ها نیز شرایطی شبیه به روسیه پس از حمله به اوکراین رخ بدهد.

بخش دارایی موسسه Invesco بین ژانویه تا مارس سال جاری از ۸۵ سرمایه گذار مستقل و ۵۷ بانک مرکزی نظرسنجی کرد. مدیر این بخش عنوان داشت حدود ۴۱ درصد از پاسخ دهندگان به نظرسنجی انتظار داشتند تخصیص طلا در پرتفوی خود را طی سه سال آینده افزایش دهند.

۴۰ درصد افراد هم اعلام کردند دلیلشان این است که آنها نگران بلوکه شدن دارایی های خود هستند و شاید اتفاقی مانند تحریم های غرب علیه روسیه برای آن ها رخ بدهد.

شورای جهانی طلا در گزارشی در ماه فوریه اعلام کرد که بانک‌های مرکزی در سراسر جهان سال گذشته به رکورد خرید ۱۱۳۶ تن طلا دست یافتند. این دوازدهمین سال متوالی است که میزان خرید طلا افزایش داشته است.

بیزینس اینسایدر تاکید دارد بانک‌های مرکزی تمایل کمتری به نگهداری دارایی‌های فیزیکی طلای خود در خارج از کشور پیدا کرده اند، به طوری که کمتر از ۷۰ درصد از پاسخ‌دهندگان اکنون مایل هستند تا ذخایر خود را در خاک خود نگه دارند. بر اساس نظرسنجی، این شاخث در سال ۲۰۲۰ حدود ۵۰ درصد بوده است.

یک بانک مرکزی غربی هم به Invesco عنوان داشت که این موسسه ۸ تا ۱۰ سال پیش ذخایر طلای خود را افزایش داد و قبلاً آن را در لندن نگهداری می کرد. این بانک مرکزی گفت: اما ما اکنون ذخایر طلای خود را به کشور خودمان انتقال داده‌ایم تا آن را ایمن نگه داریم، نقش آن اکنون این است که یک دارایی امن باشد.

دلار آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم به عنوان ارز ذخیره جهانی مطرح بوده و نقش مهمی در تجارت و سیستم مالی جهان ایفا کرده است. اما تحریم‌های گسترده علیه روسیه که این کشور را از سیستم مالی جهانی تحت سلطه دلار آمریکا جدا کرد، دیگر کشورها را چنان ترساند که اکنون در حال ردیف کردن ارزهای پشتیبان برای تجارت خود هستند.با این حال، طبق نظرسنجی Invesco، بانک‌های مرکزی عموماً موافق هستند که فعلا هیچ جایگزین روشنی برای دلار به عنوان ارز ذخیره غالب جهان وجود ندارد.

نظرسنجی فوق نشان می‌دهد که یوان چین در کوتاه‌مدت نیز جوابگو نخواهد بود. تنها ۱۸ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که فکر می کنند یوان طی ۵ سال آینده به یک «ارز ذخیره واقعی» تبدیل می شود. این درحالی است که سال گذشته ۲۹ درصد با این موضع موافق بودند.

یک مدیر بانک مرکزی از بازارهای نوظهور که نخواست نامش برده شود، عنوان داشت «مردم برای مدت طولانی به دنبال جایگزین‌هایی برای دلار و یورو بوده اند و اگر جایگزین‌های مناسبی وجود داشت، به سراغ آن‌ها می‌رفتند».